فیلم باربی همچون موزیک ویدیوی برادران لیلای ساسی مانکن تکلیفش با خودش مشخص نیست که برای چه ردۀ سنی ساخته شده است. این فیلم به قدری آغشته به نمایشگری‌های جنسی است که گویی فیلمی برای بزرگسالان است و به قدری داستانی کودکانه و پیش و پا افتاده دارد که انگار برای کودکان ساخته شده است. علاوه بر اینکه فیلم باربی فیلمی موزیکال است.
فیلم باربی به نفع مصرف‌گرایی و سرمایه‌داری
فیلم باربی را باید جای آنکه اثری سینمایی به حساب آورد، باید آن را نوعی پیام بازرگانی برای شرکت سازندۀ عروسک‌های باربی یعنی شرکت متل[1] دانست. همراه با انتشار فیلم سینمایی، عروسک‌هایی با ظاهر بازیگر زن نقش باربی(مارگو رابی)[2] در سایت به فروش می‌رسید، خانۀ باربی، ماگ باربی، ماشین‌های باربی، عروسک‌های کَن با ظاهر بازیگر کن(رایان گاسلینگ)[3] در سایت شرکت متل به فروش می‌رفت. محصولاتی که می‌توان آن را نوعی محصولات لاکچری و اشرافی به حساب آورد.
170 یورو، تمام شد!
به طور مثال اسباب بازی خانۀ باربی با قیمت 170 یورو به فروش می‌رفت که به پول ما این اسباب‌بازی حدود 9 میلیون و800 هزار تومان قیمت دارد. یا ماشین عروسکی باربی که به قیمت 90 یورو چیزی حدود 5 میلیون و 200 هزار تومان فروش می‌شود. البته بسیاری از این محصولات همان ابتدا به فروش رفتند و در سایت موجودی‌شان به اتمام رسید.
علاوه بر اینکه عروسک‌ها و لباس‌ها و ماگ و دیگر محصولات در کنار این محصول رسانه‌ای سینمایی فروش می‌رفتند، پک موسیقی‌های فیلم که در رأس آن‌ها قطعۀ شبانه برقص[4] دوا لیپا[5]، خوانندۀ زن بریتانیایی است، در قالب لوح فشرده و با قیمت 25 یورو بود که معادل یک میلیون و 450 هزار تومان می‌شود.
نگاهی به داستان فمینیستی فیلم باربی
فیلم باربی 2023 به کارگردانی گرتا گرویگ بر اساس فیلمنامه‌ای است که نوآ بامباخ نوشته است. گرویگ در ساخت آثار زن‌گرایانه و فمینیستی سابقۀ زیادی دارد.
این فیلم دربارۀ یک باربی معمولی با بازی مارگو رابی است که وجهۀ جنسی این بازیگر در آثار قبلی و به طور کل در سینمای هالیوود پررنگ است. او در سرزمین فانتزی «باربی‌لند» زندگی می‌کند که سرزمینی کاملا زن‌محور و فمینیستی است. هر روزش شبیه روزهای دیگر است، در این شهر انواع عروسک‌های باربی که قبلا شرکت متل آن‌ها را ساخته وجود دارند. عروسک‌های مؤنث، باربی و عروسک‌های مرد کَن نام دارند.
در این شهر مسؤولیت‌های مهم و حتی شغل کارگری در دست زنان است، رئیس‌جمهور یک زن سیاهپوست است که در مکانی شبیه کاخ سفید اما با ظاهری صورتی‌رنگ و دخترانه قرار دارد. مردان در باربی‌لند نقش مهمی ندارند تا آنکه یک روز باربی از جایش بلند می‌شود و متوجه می‌شود پاهایش مانند یک عروسک کفش صاف شده و دچار سلولیت پا شده و نمی‌تواند درست راه برود.
در ابتدای فیلم دوره‌های زندگی به چند بخش تقسیم می‌کند که بخش اول به نام مامان‌بازی شناخته می‌شود، در ابتدا نشان داده می‌شود که دورۀ مامان‌بازی دوره‌ای است که همه کودکان بی‌روح و بی‌رنگ هستند. در این بخش از فیلم ادیسه فضایی استنلی کوبریک اقتباس شده است.
در آن فیلم گروهی از میمون‌ها با یکدیگر درگیر می‌شوند و در نمایی میمون استخوان را بالا می‌برد تا بزند اما در این فیلم کودک عروسک را بالا می‌برد تا بزند و عروسک خرد می‌شود.
از ابتدا یکی از مبانی فمینستی که در تبلیغات خیلی به آن توجه می‌شود در شخصیت باربی پررنگ است، او یک زن مستقل است که خانۀ خودش و ماشین خودش را دارد و تأکید زیادی روی این نکته می‌شود. سرزمین باربی‌لند، سرزمین آرمانی فمینیست‌ها است که زنان همه‌کاره هستند و همه‌چیز صورتی است که در واقع این رنگ صورتی یک رنگ زنانه است.
در فیلم اشاره می‌شود به نوعی باربی که حامله بوده که با نگاه منفی دیگر شخصیت‌ها شرکت متل تولید آن را متوقف کرده است. گویی این فیلم دنبال مقابله با نگاه سنتی است و در نگاه فمنیست‌ها که درواقع در رسانه‌های فارسی در فازی بسیار تندرو و رادیکال قرار دارند، دین هم باید کنار زده شود.
در صفحاتی از فمنیست‌های خارج از کشور ایرانی مانند فمنیسم روزمره(eminism.everyday) دیده بودیم که چالشی برای آتش زدن قرآن به راه انداخته بودند و آیات قرآنی که دربارۀ زنان است را پاره کرده و آتش می‌زدند.
فمینیست‌‌های اسلام‌ستیز بیشتر روی احکام ارث، دیه و شهادت در دادگاه مانور می‌دهند، حال آنکه اشکالشان این است که اسلام را یک کل نمی‌بینند و مرد که ستون اقتصادی خانواده است به این علت ارث یا دیه بیشتری بهش می‌رسد که آن هزینه خرج خانواده‌اش شود، اما فمنیست‌ها از آنجا که حق سقط جنین مطلق و استقلال برای زن قائل هستند و حتی گاهی قبول ندارند که زن عنصر زیبا‌یی‌اش از مرد پررنگ‌تر است تا مفهوم حجاب را بفهمند، ادراکی از این موضوعات نخواهند داشت و حتی توصیه به از بین بردن باکرگی دختران می‌کنند!
در فیلم باربی جوایز نوبل به زنان داده می‌شود، زنان حتی بر خلاف تناسب جسم و نیروی بدنی‌شان کارگر ساختمانی هستند و مردان هیچ نقشی ندارند، مردان عده‌ای عروسک کنار ساحلند که فقط موجسواری می‌کنند و هیچ نقشی در این سرزمین ندارند، این همان دنیایی است که یک فمینیست رادیکال عاشقش خواهد شد.
باربی وقتی می‌فهمد که کف پاهایش صاف شده و باربی‌های دیگر به نگاه به پاهای او عُق می‌زنند و حالشان بد می‌شود به باربی عجیب و غریب مراجعه می‌کند که ظاهری پریشان و رنگین‌کمانی دارد، او با اقتباس دیگری از فیلم ماتریکس که جای دو قرص قرمز و آبی دو تا کفش کف دستش می‌گیرد تا باربی واقعیت را بفهمد و به جهان واقعی برود یا آنکه فراموش کند و برگردد.
باربی در کنار کن با گذشت از چندین سرزمین در واقع پرتالی(گذرگاه) به جهان واقعی پیدا می‌کند و با پوششی زننده وارد جهان واقعی می‌شود. البته همین که تمرکز زیادی روی پاهای بازیگر مارگو رابی می‌شود نشان از انحرافات سازندگان این اثر دارد. هنگامی که باربی و کن وارد ساحل ونیز در لس‌آنجلس می‌شوند با نگاه‌ها و چشم‌چرانی‌های انحرافی مردان روبرو می‌شوند تا جایی که نیروی پلیس آمریکا هم در واقع افرادی این شکلی هستند.
جالب آنکه وقتی باربی برای اولین بار با دختری نوجوان از نسل Z روبرو می‌شود، برخلاف تصوری که باربی‌ها در سرزمین باربی‌لند داشتند، دختر او را پس می‌زند و حرف‌هایی فمنیستی رادیکال می‌زند، می‌گوید از پنج سالگی به بعد با عروسک باربی بازی نکرده است و او باعث شده [که این عروسک با اندام بی‌نقص] زن‌ها نسبت به خودشان حس بدی داشته باشند. باربی باعث شد عزت نفس زنان نابود شود.
یهودیان پشت صحنه، از خالق تا بازیگر
پیش از مارگو رابی قرار بود که نقش اصلی به گل گدوت داده شود. گل گدوت بازیگر زن مشهور اسرائیلی است. او برندۀ مسابقه زیبایی دوشیزه اسرائیلی[6] در سال 2004 است. او زنی است که دو سال به عنوان مربی تربیت اندام در نیروهای دفاعی اسرائیل مشغول فعالیت بوده است و در دانشگاه رایشمن اسرائیل تحصیل کرده است.[7] او همچنین در نقش اول فیلم زن شگفت‌انگیز بازی کرده است. البته گل گدوت نتوانست به دلیل مشکلات برنامه‌ریزی نقش باربی را به دست بیاورد و جای آن مارگو رابی در این نقش بازی کرد.
گل گدوت بازیگر تماما اسرائیلی
کَن با بازی رایان گاسلینگ، زمانی که به دنیای واقعی می‌آید و آنجا را می‌بیند که البته نظامی مردگرا نمایش داده می‌شود، پس از بازگشت به باربی‌لند مردهایی که در آنجا طرد شده و گوشه‌گیر هستند و نقش خاصی ندارند، حاکم شده و دنبال تغییر قانون اساسی هستند تا مردها برای همیشه حاکم شوند که با نفوذ باربی‌ها با کمک یک مرد ماجرا تغییر می‌کند و دوباره باربی‌ها حاکم می‌شوند.
فیلم باربی در واقع نه طرفدار یک فمینیست تندرو و نه یک نظام مردسالار است، این فیلم هر دوی آن‌ها را بد نشان می‌دهند و در نهایت نظامی را پیروز و خوب می‌داند که اگرچه زن‌ها در آن قدرت دارند اما به مردهایی که در سرزمین باربی‌لند طرد شده بودند، جای مانور می‌دهد. اما به هر حال با مردان میانۀ خوبی ندارد و رئیس شرکت متل را در حال حاضر مردی احمق نشان می‌دهد و زنی که بیش از همه رویش مانور داده می‌شود، خانم روث هندلر خالق عروسک است که در شرکت متل در اتاقی رؤیایی قرار دارد. البته این زن در سال 2002 فوت کرده است. این خانم از خانواده مهاجران لهستانی یهودی است و دهمین فرزند خانواده‌اش بوده است.[8]
روث هندلر، خالق عروسک
دربارۀ پرفروش‌ترین فیلم سال 2023 باید دغدغه‌مندان فرهنگی که به فرهنگ جامعه ایرانی می‌اندیشند توجه بیشتری بکنند. وقتی نام این فیلم توجهم را جلب کرد که در یکی از فروشگاه‌های لوازم تحریر و اسباب‌بازی شهر مقدس قم مشغول دیدن اسباب‌بازی‌ها بودم که پدری به دختر خردسالش گفت بیا فلان اسباب‌بازی را بگیریم، مثل همان چیزی که در فیلم باربی دیدی! فیلمی که گفتیم مشخص نیست مخاطبش کودکان هستند یا بزرگسالان و این اثر تبلیغاتی سنگین با اهداف سرمایه‌داری و فرهنگی غربی، در همین شهر قم کودکان آن را دید‌ه‌اند و عالمان و ریش‌سفیدان مدعی از امثال این محصولات و تاثیراتی که بر نسل جدید می‌گذارند غافلند.
آیا متوجه هستیم کودکان ما را چه آثار رسانه‌ای دارند تربیت می‌کنند یا آنکه باید کودکان را رها کنیم و یکدفعه وقتی به سنین جوانی رسید بپرسیم چرا حالا حجاب و دین را قبول نداری؟ بیا با بنرهایی که رویشان نوشته‌ایم حجاب مصونیت است، کار فرهنگی عمیقی رقم بزنیم که بیا و ببین، آقای مسؤول با من از کارهای فرهنگی بگو./202
[1] . Mattel
[2] . Margot Elise Robbie
[3]. Ryan Gosling
[4] . Dance the night
[5] . Dua lipa
[6] . Miss Israel
[7] . Weaver, Caity (15 November 2017). “Gal Gadot Kicks Ass”
[8] . Cross, Mary (2013). 100 People Who Changed 20th-Century America, Volume 1
یک پاسخ
نقد کوتاهی بود ولی بازم ممنون