کتاب ما و مسائل فضای مجازی، مسئله شناسی روابط در فضای مجازی را با تکیه بر آنچه کاربر ایرانی معمولاً با آن سروکار دارد در دستور کار قرار دارد. در این زمینه فرشاد مهدیپور، نویسنده کتاب تلاش کرده راهحلیابی و شناخت مسیرهای طی شده و ناشده را در نظر داشته باشد.
فرشاد مهدیپور که تحصیلات خود را در موضوع خبرنگاری پیش برده است، تنها به وادی نظریه محدود نبوده و وارد عرصه عملی شده است. در کارنامه او سردبیری روزنامه صبح نو، عضویت در هیئت مدیره خبرگزاری مهر و خبرنگاری برای خبرگزاریهای فارس، تسنیم، مشرق و عصر ایران به چشم میخورد. وی پس از نگارش سه کتاب تقلب بزرگ، تیتر یک و زندگی دکمه بازگشت ندارد، به سراغ نگارش کتاب حاضر آمده تا تجربیات خود را با خوانندگان به اشتراک بگذارد.
متن کتاب تا حدودی روان بوده و خواننده به راحتی میتواند با آن ارتباط بگیرد. تنها دلیلی که ممکن است باعث دشواری متن شود، علمی بودن آن است که این دشواری، پس از گذشت قسمتی از کتاب آسان خواهد شد؛ زیرا خواننده با اصطلاحات نویسنده قرابت پیدا کرده و دیگر فهم واژهها سخت نخواهد بود.
وی در مقدمه مینویسد: «انسانی که مدنیبالطبع خوانده میشد، در میانه جامعهای قرار گرفته که دستخوش تحولاتی ساختاری و ساختارشکنانه شده است؛ رواج اینترنت، که در شالودهای از کارکردها و اشکال شبکهای در حال تحمیل خود به همه جوانب و ذوات زندگی فردی و عمومی است، عصر تازهای پدید آورده که در قیاس با ادوار گذشته، هم بهلحاظ عملی هم نظری، تفاوتهای سترگی داشته است. و البته اینترنت فقط و فقط، نقطه آغاز این تفاوتهاست، به گونهای که آنچه امروز وجود دارد و در واقع دیده میشود، بسیار فراتر از تارنمای جهانی اطلاعات است.»
نویسنده ادامه میدهد: «این اثر تلاشی است برای مسئلهشناسی فضای مجازی با تکیه بر آنچه کاربر ایرانی معمولا با آن سروکار دارد، راهحلیابی و شناخت مسیرهای طیشده و ناشده؛ هرچند در این بررسی تلاشی شده است تا حد امکان از مرزهای واقعیات فاصله گرفته نشود، روشن است آنچه در این میانه بسیار نمود دارد، نوعی ناخرسندی و بدبینی از مجازیگرایی است که گویی نمیتوان از آن دوری جست.»
سرفصلهای کتاب ما و مسائل فضای مجازی
نویسنده کتاب در مقدمه کتاب، علاوه بر ذکر سرفصلها، به بیان دلیل این تقسیم نیز میپردازد. وی بیان میکند:«این مسئلهشناسی با الهام از ایده آجیلِ پارسونز (1902-1979)، در سه سرفصل کلی مسائل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی _ اقتصادی ارائه شده است.»
مهدیپور مینویسد: در این دستهبندی، مسائل حوزه فرهنگ عبارتاند از:
الف) مسائل فرهنگی، مسائل اخلاقی و مسائل دینی؛
ب) جامعه: بحران هویت، مسائل آموزشی، مسائل زنان، مسائل خانواده، مسائل قانونی – حقوقی و مسائل ادراکی – شناختی؛
ج) سیاست – اقتصاد: مسائل جهانیشدن، مسائل کار، مسائل دسترسی و مسائل امنیتی.»
در هر سرفصل کلی، زیرفصلها بهاختصار و فشرده توضیح داده شده و با عنایت به وضعیت جامعه ایرانی و به مدد پژوهشهای داخلی و خارجی کوشیده است توصیفِ تقریبا دقیقی از مشکلات ارائه شود.
پاراکتابهایی از کتاب ما و مسائل فضای مجازی
نویسنده کتاب در صفحه 69 و جمعبندی فصل 1 که درباره فرهنگ است، مینویسد: «همزیستی مسالمتآمیز و و سریع ایرانیان با فضای مجازی و افزایش ضریبنفوذ گسترده آن را میتوان نشانهای از تساهلگری خوی جمعی در برابر این مجموعه امکانات ارتباطی تلقی کرد یا انفعال آن؛ اما هرکدام که باشد، نقطه اصلی تقاطع در ارزشهای فرهنگ واقعی است که در فضای مجازی به چالش کشیده شدهاند.»
وی صحبت خود در فصل سوم را اینگونه به انتها میبرد:«با فراگیر شدن دامنه تهاجمات سایبری و درگیریهای دامنهدار کشور در این زمینه، همانقدر که شناخت پدیده مذکور ممکن است چارهساز و گرهگشا باشد، باید به همان نسبت نیز در جهت بررسی مهمترین نقاط آسیب، با هدف بهسازی و ساماندهی شرایط، تمرکز داشت. افزون بر ویروس استاکسنت که با هدف تخریب زیرساختهای برنامه هستهای ایران به کار گرفته شد، حملات تخریبی به سامانههای وزارت نفت در اردبیهشت 1391، یا پایگاههای اطلاعرسانی رسمی در 30 خرداد و 22 بهمن 1388 نیز ازجمله موارد شناختهشده و ثبت شدهاند.»
کتاب ما و مسائل فضای مجازی در سال 1396 به همت انتشارات صدا و سیما به چاپ رسید و در کتابفروشیهای کشور عرضه شد.
مطلب مرتبط: میم چیست؟
کتاب ما و مسائل فضای مجازی فرشاد مهدی پور کتاب ما و مسائل فضای مجازی فرشاد مهدی پور کتاب ما و مسائل فضای مجازی فرشاد مهدی پور
