حجت الاسلام ماندگاری: دشمنشناسی بزرگترین امتیاز شهدا و بزرگترین ضعف جامعه امروز
حجت الاسلام ماندگاری: دشمنشناسی بزرگترین امتیاز شهدا و بزرگترین ضعف جامعه امروز
در سومین روز اردوی تخصصی «دشمنشناسی نبرد مقدس» حجتالاسلام والمسلمین ماندگاری، پس از نماز مغرب و عشاء به سخنرانی پرداخته و بیان کرد: بزرگترین امتیاز شهدا و اولیای خدا «دشمنشناسی» است و در مقابل، بزرگترین ضعف جامعه امروز ما، اعم از عوام و خواص، «عدم دشمنشناسی» است.
اهمیت حیاتی دشمنشناسی
حجتالاسلام والمسلمین ماندگاری در ابتدای سخنان خود به تبیین موضوعی پرداخت که به گفتهی وی، نیازمند تأمل و کار جدی است. وی بیان کرد: «بزرگترین امتیاز شهدا و اولیای خدا «دشمنشناسی» است و در مقابل، بزرگترین ضعف جامعه امروز ما، اعم از عوام و خواص، «عدم دشمنشناسی» است.»
ایشان افزود: بر همین اساس، تبیین این موضوع از دیدگاه قرآن و با اشاره به سیرۀشهدا ضروری است.
حجتالاسلام والمسلمین ماندگاری توضیح داد: برای فعالیتهای فرهنگی و رسانهای، هیچ ابزاری مؤثرتر از تبیین آیات قرآن نیست و همگان به حکم آیه «لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَیْهِمْ» مأمور به تبیین کلام الهی هستند.
جایگاه دشمنشناسی در قرآن
حجتالاسلام والمسلمین ماندگاری گفت: «در قرآن کریم، قریب به ۱۲۰ آیه به موضوع دشمنشناسی و شیطانشناسی اختصاص دارد. این تعداد آیه، مثل ۱۲۰ واحد درسی یا یک دوره کامل کارشناسی است و اهمیت این موضوع را نشان میدهد.»
ایشان مهمترین ویژگی اولیای الهی را دشمنشناسی دانست و ادامه داد: «سند این ادعا، اصلیترین شعار انبیاست. قرآن میفرماید: «وَ لَقَدْ بَعَثْنَا فِی کُلِّ أُمَّهٍ رَسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ» (و همانا در هر امتی پیامبری برانگیختیم که خدا را بپرستید و از طاغوت دوری کنید).»
استاد ماندگاری تشریح کرد: اساساً، مهمترین شعار پیامبر اسلام(ص)، یعنی «لَا إِلَٰهَ إِلَّا اللَّهُ» نیز با نفی «لَا إِلَٰهَ» آغاز میشود و این نفی، بر اثبات «إِلَّا اللَّهُ» مقدم است.
وی با استناد به آیه «فَمَن یَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَیُؤْمِن بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَهِ الْوُثْقَىٰ» تأکید کرد: «تا زمانی که انسان طاغوت را نشناسد، آن را نفی نکند و به آن کفر نورزد، اساساً وارد دایرۀ توحید نمیشود. بنابراین، مقدمۀ ورود به توحید، نفی طاغوت است.»
ایشان در همین راستا به خاطرهای اشاره کرد و گفت: «یک نفری به من گفت: «حاج آقا، مستندِ مرگ بر آمریکایتان چیست؟» گفتم: این آیه: «فَمَن یَکفُر بِالطّاغوتِ وَ یُؤْمِن بِاللَّهِ…»»
اولویت مجاهدت
حجتالاسلام ماندگاری با اشاره به دوران دفاع مقدس بیان کرد: «یکی از ویژگیهای برجستۀ رزمندگان دفاع مقدس، قوت دشمنشناسی آنان بود.»
ایشان در این زمینه توضیح داد: روزی در محضر رهبری، ایشان به عدهای توصیه کردند که برای انجام کاری جهادی بروند، اما آنان ابراز نگرانی کردند که از درس باز میمانند. رهبری از آنان پرسیدند که هدفشان از درس خواندن چیست و آنان پاسخ دادند: «خدمت به اسلام و مسلمین.»
استاد ماندگاری ادامه داد که رهبر انقلاب در پاسخ فرمودند: «این خدمت زمانی ممکن است که اسلام و مسلمینی باقی باشد. تا زمانی که دشمنان هستند، اجازه وجود اسلام و مسلمین را نمیدهند. پس ابتدا باید مجاهدت کنید. نخست باید «کفر به طاغوت» بورزید تا بستری برای «ایمان بالله» فراهم شود.»
وی افزود: «اینکه ۳۶,۰۰۰ شهید ما دانشآموز بودند به این معناست که آنان زودتر از اساتید خود دریافتند که اولویت با «فَمَن یَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ» است.»
نشانههای دوران ظهور و الگوی امام(ره)
این کارشناس دینی، موضوع دشمنشناسی را به دوران قبل از ظهور نیز مرتبط دانست و گفت: «در مباحثهای که با برخی بزرگان داریم، روایتی از امام صادق(ع) مطرح شد مبنی بر اینکه پیش از ظهور، «ظلمستیزی» فراوان میشود؛ و این پدیدهای است که امروز در حال وقوع است. هنگامی که «کفر به طاغوت» (ظلمستیزی) گسترش یابد، امام زمان(عج) ظهور خواهند کرد و آن را به «ایمان بالله» متصل مینمایند.»
حجتالاسلام والمسلمین ماندگاری با اشاره به سیره امام خمینی (ره) اظهار داشت: «اگر به الگوی امام خمینی از روز اول دقت کنید، دشمنشناسی بود… به امام گفتند اگر با نخستوزیر یا قانون اساسی مشکل دارید، عوض میکنیم. امام فرمود: «ما مشکل با خودت داریم. تازه، با خودت و اربابت داریم.» امام از امام حسین(ع) یاد گرفته بود.»
وی تصریح کرد: امام حسین(ع) نیز با وجود منکرات فراوان در مدینه، بر روی اصل مشکل دست گذاشت و فرمود: «…وَ عَلَی الاِسلامِ السَّلامُ إذ قَد بُلِیَتِ الاُمَّهُ بِراعٍ مِثلِ یَزیدِ». ایشان اصل نفاق و کفر را هدف گرفت.
راهبردهای دوگانه دشمن
استاد ماندگاری در بخش دیگری از سخنان خود به آیۀ ۱۰ سوره ملک «وَ قَالُوا لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا کُنَّا فِی أَصْحَابِ السَّعِیرِ» اشاره کرد و افزود: «اهل جهنم در آخرت اعتراف میکنند که عجب بیعقلی کردند؛ اگر حرف خدا و پیامبران را شنیده و روی آن تعقل کرده بودیم، جهنمی نمیشدیم.»
وی با استفاده از استعاره میدان جنگ که در آن نور «گرا» به دشمن میدهد، توضیح داد: «دشمن نیز از همین آیه، دو «گرای» اساسی گرفته است: ۱. جلوگیری از «نَسْمَعُ» (شنیدن حقیقت). ۲. جلوگیری از «نَعْقِلُ» (تعقل و خردورزی).»
راهبرد اول: بمباران شنیداری برای نشنیدن حق
ایشان تشریح کرد: دشمن در گذشته با دادن پنبه به گوش مردم مانع شنیدن سخن پیامبر(ص) میشد، اما امروز این کار را با «بمباران شنیدنی» انجام میدهد. وی گفت: «ما روزانه شاید صد بار صندوق پیامک موبایل خود را باز میکنیم، اما روزی چند بار صندوق پیامک خدا، یعنی قرآن را باز میکنیم؟»
استاد ماندگاری به غفلت فرهنگی در قبال بیانیه گام دوم انقلاب اشاره کرد و افزود: «خداوند آقای قرائتی را حفظ کند که از همین بیانیۀ گام دوم، ۲۶۳ آیه قرآن استخراج کردهاند. مأموریت ما این است که هرگاه رهبری سخنی میفرمایند ما مستندات قرآنی آن را برای مردم تبیین کنیم تا نفوذ کلام افزایش یابد.»
وی به خاطرات خود در فتنۀ ۱۴۰۱ اشاره کرد و بیان داشت: «در دانشگاهها با توهین مواجه شدم. به برخی گفتم: «شما فقط یک جمله از سخنان رهبری را مثال بزنید که خلاف عقل باشد.» حتی یک نفر از آنان، یک جمله از سخنان آقا را بلد نبود! این دقیقاً همان ترفند عمروعاص است که به معاویه گفت: ۱. کاری کن که مردم حرفهای علی(ع) را نشنوند. ۲. کاری کن که دروغهای ما را بشنوند.»
راهبرد دوم: تعطیلی عقل با تحریک شهوات
حجتالاسلام ماندگاری در تبیین راهبرد دوم دشمن گفت: «دشمن برای جلوگیری از تعقل، به تحریک «شهوات» متوسل میشود. چنانکه امیرالمؤمنین(ع) میفرمایند: هنگامی که شهوات تحریک شوند، عقل تعطیل میگردد.»
ایشان توضیح داد: این شهوات شامل شهوت شکم، شهوت جنسی و شهوت قدرت و شهرت است. ماندگاری افزود: «به نظر میرسد حتی در مراسمی معنوی مانند اربعین نیز دستی در کار است تا با ایجاد رقابت میان موکبها بر سر ارائه غذاهای متنوع، «شهوت شکم» را تحریک کند. وقتی شکم پر شود، عقل از کار میافتد.»
این استاد حوزه علمیه ریشه ضرباتی را که دشمن میزند در یک معادله خلاصه کرد: «غفلت ما و فرصتطلبی دشمن».
وی برای روشن شدن این اصل، به خاطرهای تلخ از عملیات خیبر اشاره کرد و گفت: «رزمندگان تا سه روز پیشروی گستردهای داشتند. اما پس از آن، اندکی غرور ایجاد شد و در نتیجه، در گوشهای از خط دفاعی خاکریز غفلتی صورت گرفت. دشمن دقیقاً از همان نقطه غفلت استفاده کرد، نیروها را دور زد و همه رزمندگان را درو کرد»
استاد ماندگاری ادامه داد: «تلفات عملیات خیبر بسیار سنگین بود و حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار نفر به شهادت رسیدند. این واقعیت تلخ ناشی از یک غفلت بود و این اصل در حوزههای فرهنگی و اقتصادی نیز دقیقاً صادق است.»
سرمایهگذاری دشمن بر نقاط غفلت
ایشان به مصادیقی از غفلتهای راهبردی اشاره کرد و بیان کرد:
۱. «ما از نسل نوجوان غافل شدیم و دشمن برای آنان برنامهریزی کرد.»
۲. «ما از برنامهریزی تحصیلی دانشآموزان در دوران کرونا غافل شدیم و دشمن در این خلأ سرمایهگذاری کرد.»
۳. «در دهه ۶۰ تذکر داده شد که خانوادههای اعدامیها را دریابند تا ایجاد عقده و کینه نشود. نتیجۀ آن غفلت، این شد که در فتنههای سالهای ۷۸، ۸۸، ۹۶، ۹۷، ۹۸ و ۱۴۰۱، رد پای بسیاری از همان خانوادهها دیده شد.»
۴. ایشان افزود: «در حال حاضر – با پوزش از علما – ما از مساجد و هیئتهای مذهبی غفلت کردهایم… اصل اساسی این است که هر هیئتی باید «عالممحور» باشد، اما دشمن در حال بر هم زدن این ساختار است.»
ترفندهای سهگانه شیطان در قرآن
حجتالاسلام والمسلمین ماندگاری با استناد به مکاشفه حضرت موسی و حضرت آدم به نقل از امام هادی(ع)، به تشریح سه ترفند اصلی شیطان پرداخت.
۱. نیازشناسی دقیق با آدرس غلط
وی گفت: «شیطان، فوق تخصص «نیازشناسی با آدرس غلط» است. او نیازها را دقیق شناسایی میکند، اما آدرس اشتباهی برای رفع آن ارائه میدهد.»
ایشان تشریح کرد: «شیطان به حضرت آدم و حوا گفت: «آیا شما نیاز به جاودانگی ندارید؟» سپس آدرس غلط داد و گفت: «این درختی که خدا شما را از آن نهی کرده، همان «شَجَرَهِ الْخُلْدِ وَمُلْکٍ لَا یَبْلَى»(درخت جاودانگی) است.»»
ماندگاری نمونۀ امروزی این ترفند را رفتار آمریکا در افغانستان دانست و افزود: «آمریکا به مردم افغانستان گفت: «آیا شما نیاز به نجات از طالبان ندارید؟» سپس به بهانۀ نجات آنان، بیست سال در آن کشور ماند و در نهایت، افغانستان را مستقیماً به طالبان تحویل داد.»
۲. ظاهرسازی با باطن خبیث
ایشان ترفند دوم را «ظاهرسازی با باطن خبیث» عنوان کرد و ادامه داد: «شیطان برای فریب آدم و حوا قسم خورد که «إِنِّی لَکُمَا لَمِنَ النَّاصِحِینَ» (من قطعاً از خیرخواهان شما هستم). او هرگز نمیگوید دشمن شماست، بلکه خود را در لباس دلسوزی جا میزند. این همان «دستکش مخملین زیر پنجۀ فولادی» است که رهبر انقلاب فرمودند.»
ماندگاری در پاسخ به این که چرا عدهای هنوز به آمریکا اعتماد دارند، به فیلم «سازدهنی» اشاره کرد و گفت: «در آن فیلم، کودکی(عبدل) که سازدهنی داشت، در ازای نواختن آن، کودکان دیگر را استثمار میکرد. به کودک فقیری گفت: «اگر میخواهی ساز بزنی، باید خم شوی تا سوارت شوم.» آن کودک تحقیر را پذیرفت تا لحظهای ساز بزند.»
وی این داستان را تفسیر کرد: «خداوند انسان را «ظلمستیز» آفرید نه «ظلمپذیر». شیاطین عالم به مردم میگویند: «اگر میخواهید اجازه دهیم «ساز دنیایتان» را بنوازید، باید ظلم ما را بپذیرید و به ما سواری بدهید.» برخی حکام عرب میدانند آمریکا ظالم است، اما برای نواختن ساز دنیا، پذیرفتهاند که «گاو شیرده» باشند.»
ایشان در انتها نتیجه گرفت: «امام زمان(عج) زمانی ظهور خواهد کرد که آمار ظلمستیزان در جهان آنقدر افزایش یابد که ایشان تنها نماند.»
۳. سوءاستفاده از واسطههای ارزشی
حجتالاسلام ماندگاری ترفند سوم را «سوءاستفاده از واسطههای ارزشی» برشمرد و توضیح داد: «حضرت آدم فرمود که شیطان از «قسم» استفاده کرد. آدم گفت: «من هرگز گمان نمیکردم کسی قسم جلاله بخورد و دروغ بگوید.»»
وی افزود: «شیطان برای تمام واسطههای ارزشی، یک «بَدَل» و نمونه تقلبی ساخته است: در برابر خدا، «بت» را ساخت؛ در برابر پیامبر، «سامری» را ساخت؛ در برابر امیرالمؤمنین، «معاویه» را ساخت؛ و در برابر مرجعیت و روحانیت، «روحانیت قلابی» را ایجاد کرد. آیتاللهی که هزینۀ تبلیغات او را انگلیس تأمین میکند، مصداق همین است.»
بازگشت به سیره رزمندگان راه مقابله
این کارشناس مسائل دینی با اشاره به سیاست گامبهگام شیطان (لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ) گفت: «تغییرات فرهنگی به صورت میلیمتری رخ داد… نتیجه این پیشروی تدریجی، وضعیتی است که اکنون مشاهده میشود. اما قرآن بلافاصله میفرماید: «وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَکَىٰ مِنکُم مِّنْ أَحَدٍ أَبَدًا» (و اگر فضل و رحمت الهی نبود، هیچیک از شما هرگز پاک نمیشد).»
ماندگاری راه علاج را در سه ویژگی برجسته رزمندگان دفاع مقدس دانست:
۱. استعاذه (پناه بردن به خدا): «باید دائماً به خدا پناه برد و گفت: «إِلَهِی لَا تَکِلْنِی إِلَى نَفْسِی…» (خدایا مرا به خودم وامگذار).»
۲. استعانه (یاری جستن از خدا): «باید از خدا کمک و آدرس گرفت و سؤال کرد: «فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِن کُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ».»
۳. استغفار (طلب بخشش): «قرآن میفرماید: «وَ مَا کَانَ اللَّهُ مُعَذِّبهُمْ وَهُمْ یَسْتَغْفِرُونَ» (تا زمانی که مردم اهل استغفار باشند، خداوند آنان را عذاب نخواهد کرد).»
عبور از پیچ تاریخی و آمادگی برای ظهور
حجتالاسلام والمسلمین ماندگاری در پایان سخنان خود، دوران کنونی را «پیچ تاریخی» توصیف کرد و بیان داشت: «مردم در آخرالزمان غربال میشوند. اما امام سجاد(ع) مردم این زمان را برترینِ مردم تمام دورانها میدانند، چرا که درگیری و مبارزه در این دوران سهلایه است: جهاد اصغر (نظامی)، جهاد اکبر (مبارزه با نفس) و جهاد کبیر (مبارزه با الگوهای دشمن).»
وی با نقل روایتی از امام باقر(ع) که فرمودند: «اگر من آن زمان (آخرالزمان) بودم، خودم را سالم نگه میداشتم تا به ساحت مقدس امام زمان(عج) خدمت کنم» اظهار امیدواری کرد که فاصله تا ظهور ممکن است به اندازه عمر یک انسان باشد.
ایشان خاطرنشان کرد: این رویکرد با نگاه رهبر انقلاب که در پاسخ به طالبان شهادت میگویند: «دعا میکنیم تا ظهور زنده باشی و خدمت کنی» همخوانی دارد.
ایشان سخنان خود را با این دعا به پایان رساند: «خدایا! به آبروی محمد و آل محمد، به همه ما توفیق فهم این معارف، عمل به این معارف و درک ظهور آقاجانمان امام زمان(عج) را عنایت بفرما.»
دیدگاهتان را بنویسید