زهران ممدانی، مسلمانی که شهردار نیویورک شد
چرخش تاریخی در نیویورک
زهران ممدانی، سوسیالیست دموکرات، در انتخاباتی پرتنش شهردار نیویورک شد
در یک چرخش سیاسی که نشان‌دهنده تغییری عمیق در پویایی‌های شهر نیویورک است، زهران ممدانی ۳۴ ساله، عضو جوان مجلس ایالتی از کوئینز، در انتخابات پر تنش شهرداری در ۴ نوامبر ۲۰۲۵ به پیروزی رسید. این پیروزی، که با کسب ۵۰.۴ درصد آرا در برابر رقبای سرسختی چون اندرو کومو، فرماندار سابق (که به عنوان نامزد مستقل شرکت کرده بود) و کورتیس سلیوا، نامزد جمهوری‌خواه، به دست آمد، ممدانی را به عنوان صد و یازدهمین شهردار این کلان‌شهر معرفی می‌کند.
این رخداد به دلیل شکستن هژمونی سیاسی میانه‌روها و همچنین ثبت چندین «اولین» تاریخی، از هم‌اکنون در تاریخ این شهر ثبت شده است: ممدانی اولین شهردار مسلمان، اولین شهردار آسیای جنوبی‌تبار، و جوان‌ترین شهردار نیویورک در بیش از یک قرن اخیر خواهد بود.
انتخابات امسال نیویورک که با مشارکت بالای کم‌سابقۀ بیش از دو میلیون رأی‌دهنده همراه بود، از همان ابتدا به یک همه‌پرسی ملی در مورد آینده حزب دموکرات و یک نبرد بر سر هویت شهر تبدیل شد. کمپین ممدانی، که از دل جنبش‌های مردمی و با حمایت ائتلافی از رأی‌دهندگان جوان، رنگین‌پوستان و طبقه کارگر شکل گرفت، بر پلتفرمی جسورانه و صراحتاً سوسیالیستی بنا شده بود.
او وعدۀ «شهر مقرون به صرفه» را با سیاست‌هایی نظیر مسدود کردن اجاره‌بها برای واحدهای با اجارۀ تثبیت‌شده، رایگان کردن اتوبوس‌های شهری، ساخت انبوه مسکن اجتماعی و افزایش مالیات بر ثروتمندان، در مرکز برنامه‌های خود قرار داد. این رویکرد، در تضاد کامل با سیاست‌های میانه‌روتر اریک آدامز، شهردار فعلی (که پیشتر از رقابت‌ها کناره‌گیری کرد) و اندرو کومو، که بر بازگشت به «نظم و قانون» و ثبات مدیریتی تأکید داشت، قرار گرفت.
این رقابت به سرعت از یک کارزار محلی فراتر رفت و به صحنه نبرد چهره‌های ملی تبدیل شد. در حالی که ممدانی از حمایت چهره‌های مترقی مانند برنی سندرز و الکساندریا اوکازیو کورتز برخوردار بود، با مخالفت شدید چهره‌های قدرتمندی نیز روبرو شد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق، با «کمونیست» و «یهودستیز» خواندن ممدانی، به شکلی کم‌سابقه از اندرو کومو، رقیب دموکرات قدیمی خود، حمایت کرد و هشدار داد که انتخاب ممدانی به معنای قطع بودجه فدرال برای شهر خواهد بود.
این مداخله، به همراه سیل حملات اسلام‌هراسانه در شبکه‌های اجتماعی که ممدانی را به تلاش برای اجرای «قوانین شریعت» متهم می‌کردند (اتهامی که توسط سازمان‌های حقیقت‌سنج رد شد)، فضای انتخابات را به شدت دوقطبی کرد.
واکنش‌ها به پیروزی او در فضای مجازی به همان اندازه دوقطبی بوده است. حامیان او، این پیروزی را یک «نفس عمیق جمعی» و «پیروزی امید بر ترس» توصیف کرده‌اند. در پلتفرم X (توییتر سابق) و ردیت، کاربران مترقی در سراسر ایالات متحده، این انتخاب را نه فقط یک پیروزی برای نیویورک، بلکه «آغازی برای یک جنبش ملی» خواندند که نشان می‌دهد سیاست‌های متمرکز بر طبقه کارگر می‌تواند پیروز انتخابات باشد.
در سطح بین‌المللی نیز، چهره‌های چپ‌گرای بریتانیایی مانند جرمی کوربین و صادق خان (شهردار لندن) این پیروزی را تبریک گفتند. در عین حال، بخش‌های محافظه‌کار، نگرانی عمیق خود را از آینده اقتصادی شهر تحت سیاست‌های سوسیالیستی ابراز کرده و هشدار دادند که افزایش مالیات‌ها منجر به خروج کسب‌وکارها از شهر خواهد شد.
اما جنجالی‌ترین بخش کارزار ممدانی، جدیدترین شهردار نیویورک، که اکنون به یک چالش دیپلماتیک برای او تبدیل خواهد شد، اظهارات مکرر او در مورد درگیری‌های خاورمیانه است. ممدانی، که همواره منتقد سرسخت سیاست‌های اسرائیل بوده است، در طول کمپین خود تأیید کرد که در صورت سفر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، به نیویورک، به پلیس شهر (NYPD) دستور خواهد داد تا بر اساس حکم بازداشت صادر شده از سوی دادگاه کیفری بین‌المللی (ICC) او را دستگیر کند.
همچنین بخوانید: هزینه مرگ بر اسرائیل: قطع حمایت مالی شرکت «بریتیش ایرویز» از پادکست «لویی ترو»
این موضع‌گیری که در مصاحبه‌های مختلف تکرار شد، خشم شدید گروه‌های حامی اسرائیل و تحسین گسترده فعالان حامی فلسطین را برانگیخت و اکنون این سوال حقوقی و سیاسی را مطرح می‌کند که آیا شهردار نیویورک اساساً اختیار یا توانایی اجرای چنین دستوری را در تضاد با سیاست‌های دولت فدرال خواهد داشت یا خیر.
شهردار نیویورک که در کامپالا، اوگاندا، از پدر و مادری هندی (میرا نایر، فیلم‌ساز برجسته، و محمود ممدانی، استاد دانشگاه کلمبیا) متولد شد، در هفت سالگی به نیویورک مهاجرت کرد. او پس از فارغ‌التحصیلی از دبیرستان علوم برانکس و کالج بودین، کار خود را نه در دنیای سیاست، بلکه به عنوان «مشاور مسکن برای جلوگیری از مصادره املاک» در کوئینز آغاز کرد.
به گفتۀ خودش، این شغل و مشاهدۀ روزمرۀ تلاش خانواده‌های مهاجر و کم‌درآمد برای مقابله با بانک‌ها و حفظ خانه‌هایشان، انگیزۀ اصلی او برای ورود به سیاست و تلاش برای تغییر سیستم از درون بود. او پیش از ورود به مجلس ایالتی، دوره‌ای کوتاه را نیز به عنوان یک رپر با نام هنری «Mr. Cardamom» تجربه کرده است.
هویت مذهبی ممدانی نیز یکی از محورهای اصلی توجهات در طول کمپین بوده است. او به عنوان یک مسلمان شناخته می‌شود و خود نیز در مصاحبه‌ای به الهام گرفتن از آموزه‌های عدالت‌جویانه در تشیع (به ویژه امام حسین) اشاره کرده است، هرچند تأکید کرده که سیاست‌هایش مبتنی بر اصول سوسیالیستی است نه احکام مذهبی. با این حال، همین هویت، او را به سیبل اصلی حملات اسلام‌هراسانه تبدیل کرد.
در همین حال، برخی ناظران در شبکه‌های اجتماعی به این نکته اشاره کرده‌اند که همسر او، راما الدواجی، هنرمند سوری-آمریکایی، که نقشی کلیدی اما «پشت پرده» در طراحی بصری و استراتژی دیجیتال کمپین او داشت، برخلاف انتظار برخی از یک «بانوی اول» مسلمان، حجاب ندارد و عموماً از حضور در انظار عمومی و همراهی با همسرش در مراسم‌های سیاسی خودداری می‌کند. این موضوع، بحث‌هایی را در مورد انتظارات عمومی از هویت مذهبی و زندگی شخصی سیاستمداران در عصر جدید ایجاد کرده است.
اکنون زهران ممدانی در آستانه ورود به «گریسی منشن» (اقامتگاه شهردار) قرار دارد. او کنترل یکی از پیچیده‌ترین بدنه‌های بوروکراتیک جهان را به دست می‌گیرد. شهردار نیویورک، بر اساس قوانین شهر، دارای اختیارات اجرایی گسترده‌ای است. او به تنهایی مسئول تهیه و مدیریت بودجۀ هنگفت شهر (بزرگترین بودجه شهرداری در ایالات متحده) است و کمیسیونرهای بیش از ۴۰ آژانس شهری، از جمله مهم‌ترین آن‌ها یعنی اداره پلیس نیویورک (NYPD)، سازمان خدمات بهداشتی، اداره حمل و نقل و آژانس‌های مسکن را مستقیماً منصوب یا برکنار می‌کند.
او همچنین قدرت وتوی مصوبات شورای شهر را دارد (هرچند شورا می‌تواند با دو سوم آرا وتو را لغو کند). این قدرت به او اجازه می‌دهد تا بخش‌هایی از برنامه‌های خود، مانند انتصاب اعضای «هیئت راهنمای اجاره‌بها» برای مسدود کردن اجاره‌ها را به سرعت اجرا کند، اما برای اجرای وعده‌های بزرگ‌تری مانند افزایش مالیات بر ثروتمندان، به شدت به تایید و همکاری مجلس ایالتی در آلبانی نیازمند خواهد بود؛ جایی که ممکن است با مقاومت‌های جدی روبرو شود.
دیدگاهتان را بنویسید