مروری بر مبانی و اصول مقاومت اسلامی
نویسنده: آفرین قائمی | مروری بر مبانی و اصول مقاومت اسلامی
مقدمه
جبهه مقاومت اسلامی به عنوان یک جریان تمدنی، فرهنگی و نظامی، بر پایه اصول و مبانی عمیق و متقن استوار است. این اصول نه تنها در بیانیه‌ها و خطبه‌های رهبران این جبهه بلکه در زندگی و سیره انبیاء و اولیای الهی نیز تجلی یافته است. در این متن، به بررسی مهم‌ترین مبانی و اصول حاکم بر جبهه مقاومت می‌پردازیم که عبارتند از:
- توکل و استمداد بر خدا
اصل اساسی در جبهه مقاومت، استمداد و توکل کامل بر خداوند است. دیدگاه قرآنی و آموزه‌های دینی بر این اصل تأکید دارد که عبادت و دعا، تنها در قالب ظاهری نیست بلکه باید قلب انسان در آن حضور داشته باشد و به معنویت و ارتباط قلبی با خداوند متعال متکی باشد. عبادتی که بر اساس ترس و ترغیب است، نوعی عبودیت بردگی و ناتوانی محسوب می‌شود، اما عبادتی که از روی محبت و عشق نسبت به خدا برقرار است، عبادت آزادگان است که بهترین نوع عبادت محسوب می‌شود.
در قرآن کریم، دعا به عنوان تجلی توکل و اعتماد به قدرت لایزال الهی معرفی شده است. خداوند در آیه‌ای می‌فرماید: «وَ قَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ»، یعنی اوامر مستقیم برای دعا و درخواست از خداوند، اهمیت ویژه‌ای در تثبیت عزم مقاومت و رفع مشکلات دارد. نیت و قصد در انجام عمل، تأثیر بسزایی در ارزش آن دارد؛ نیت مثبت و خالص برای جلب رضایت خدا، ارزش عملی را بالا می‌برد، در حالی که نیت منفی سبب سقوط ارزش و جایگاه عمل می‌شود.
پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) در حدیثی می‌فرمایند: «إنما الأعمال بالنیات»، یعنی ارزش و قبولی اعمال انسان بر اساس نیت‌های اوست. این تأکید نشان می‌دهد که نیت خالص، مهم‌ترین عامل در ارزش‌بخشی به اعمال است و در مقاومت در برابر دشمنان، نیت و قصد الهی بودن کار، عاملی برای راهنمایی و تقویت روحیه است.
در کارزار مقاومت، دعا و توکل بر خدا نقش بسیار حیاتی دارد. زنان، کودکان و هر فردی که دل‌های لطیف و روح‌های پاک دارند، در این مسیر موفق‌ترند، زیرا با قلب‌های رقیق‌تر و رابطه نزدیک‌تر با معنویت، اعتماد بیشتری به مدد الهی دارند. این دعاها و مراسم ذکر و ذکر قرآن موجب تقویت روحیه، افزایش صبر و پایداری و انتقال انگیزه به دیگر اعضای خانواده و جامعه می‌شود. اُنس با قرآن نیز یکی دیگر از عوامل مؤثر در تقویت مقاومت است. قرآن به عنوان کتاب هدایت، در مسیر مقاومت نقش محوری دارد؛ فهمیدن و تدبر در آیات قرآن، راهنمای مؤثر در مقابله با مشکلات است.
قرآن کریم بهره‌گیری از قرآن را مشروط بر نیت جلب رضای الهی می‌داند: «یَهْدِی بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ»، یعنی هدایت با قرآن زمانی مؤثر است که انگیزه انسان، رضای خدا باشد. بنابراین، معنویت و اخلاص در نیات، شرط اصلی بهره‌مندی از معارف قرآن و استمرار در مسیر مقاومت است.
- اعتقاد به معاد و رهایی از تعلقات دنیوی
یکی از اصول مهم مقاومت، باور عمیق به معاد و قیامت است. ایمان به حیات بعد مرگ نقش اساسی در تقویت روحیه، صبر و ایستادگی در مقابل ناملایمات دارد. کسی که به معاد و حساب قیامت ایمان داشته باشد، بدون توجه به دشواری‌ها و سختی‌های دنیا، به سمت هدف‌های الهی حرکت می‌کند. این باور، موجب می‌شود که انسان در بحران‌ها، حتی در زمان شهادت و مصیبت، دست از راه حق نکشد.
عقیده به وعده‌های خداوند، به خصوص وعده‌های بهشت و رضوان الهی، سبب تقویت اراده و از خودگذشتگی می‌شود. پیروزی و سعادت نهایی، در گرو بر پایه ایمان و باور به معاد است و این باور، روحیه مبارزان را در مقابل ظلم و ستم تقویت می‌کند. این ایمان، همچنین در خانواده‌های شهدا و فداییان، سبب تداوم راه و حفظ روحیه مقاومت می‌شود و انگیزه‌ای قوی برای ادامه راه است.
در مسیر جهاد و مقاومت، تزکیه نفس و عبور از تعلقات دنیوی اهمیت دارد. انسانی که بر این اصول پای‌بند باشد، زندگی و دشمنی‌ها برایش معنای موقت دارد و تنها رضایت خدا و پیمان با معاد، راهنمای او است. از این رو، توجه دائم به مرگ و حساب پس از آن، موجب خلوص نیت، تثبیت ایمان و ایستادگی در برابر مشکلات می‌گردد.
- ارتباط با اهل بیت(علیهم السلام) و توسل
یکی از مؤلفه‌های بسیار مؤثر در مقاومت، ارتباط مستمر با اهل بیت(علیهم السلام) است. در اسلام، پیوند و محبت به ائمه اطهار(علیهم السلام)، به عنوان یکی از ثقلین (قرآن و اهل بیت) تأکید شده است؛ زیرا آنان حافظان معارف دین، راهنمایان معنوی و اسباب برکت و امداد غیبی‌اند.
توسل به اهل بیت(علیهم السلام)، اساساً روشی برای نزدیک‌تر شدن به خداوند و کسب امدادهای غیبی است. این توسل، تنها در قالب دعا نیست بلکه شامل اخلاص، محبت و انتقال معرفت صحیح است. ارتباط و محبت با ائمه، باعث می‌شود انسان از مسیرهای انحرافی دور بماند و در مسیر رشد و کمال قرار گیرد.
ولایت‌مداری و پیروی از راهنمایی‌های امامان، کلید اصلی در استمرار مقاومت است. در عصر غیبت امام زمان(عج)، این وظیفه بر عهده مرجعیت و ولی فقیه است. ولایت فقیه، به عنوان نماد تداوم ولایت پیامبر(صلی الله علیه وآله) و امامان، نقش مدیر، راهبر و حافظ رضایت و راهبردهای الهی را بر عهده دارد.
ارتباط با اهل بیت، سبب تقویت اراده، ایجاد ایمانی قوی و دفع شبهات می‌شود و می‌تواند امدادهای غیبی را در مسیر مقاومت فعال نماید. در نتیجه، محبت و توسل در مسیر جبهه مقاومت، حقیقتی است ثابت و اثربخش و نماد ایمان به توحید و ولایت است.
- ولایت‌مداری و نقش آن در مقاومت
در عصر غیبت، اصل ادامه ولایت پیامبر و امامان، از طریق ولایت فقیه تأمین می‌شود. ولایت فقیه عادل و جامع‌الشرایط، رکن کلیدی در حکمرانی و هدایت امت اسلام است. این نظام، بر اساس فطرت انسانی و نیاز به تدبیر و راهبری است و باید توسط فردی اطمینان‌بخش، آگاه، عادل و متقی اداره شود.
ولایت‌مداری، محور اصلی در استمرار و تداوم مقاومت است، زیرا پیروزی و سعادت جامعه، در گرو تبعیت از ولی فقیه است. مسئولیت‌پذیری و اخلاق‌مداری در این مسیر، نقش حیاتی در حفظ انسجام، استمرار راه و مقابله با توطئه‌های دشمنان دارد.
امروز، ولایت‌مداری در شکل‌گیری و تداوم مقاومت، نشان‌دهنده وفاداری به اصول دین، ولایت و رهبری موثر است. در واقع، لزوم احترام و اطاعت از فرماندهی ولایت، پایه و اساس موفقیت و پایداری جبهه است و این اصل، هم در مسائل فردی و هم در مسائل جمعی باید رعایت شود.
- جهاد اکبر و مقاومت درونی
مقاومت تنها در نبرد با دشمنان بیرونی نیست بلکه مهم‌ترین نوع مقاومت، جهاد با نفس است. چون نفس اماره، حربه‌ای برای انحراف انسان است و روبروشدن با آن، سخت‌ترین و پیچیده‌ترین مرحله است. جهاد اکبر، یعنی مبارزه و کنترل شهوت‌ها، غیبت‌ها، حب دنیا و هواهای نفسانی است.
این جهاد، مقدمه هر نوع مقابله با دشمنان بیرونی است و در حقیقت، آغازگر مسیر مقاومت است. انسانی که نفس سرکش و اماره‌اش را کنترل کند، قوی‌تر، مقاوم‌تر و پاک‌تر است و در نتیجه، پیروزی بر دشمنان خارجی راحت‌تر می‌شود.
در قرآن، آیات متعددی بر لزوم مقابله و کنترل نفس تأکید کرده است. خداوند می‌فرماید: «لَایُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا»، یعنی هر انسانی بر پایه توانایی خود مسؤول است و باید در برابر نفس و هواهای نفسانی، استقامت ورزد.
جهاد اکبر، نیازمند صبر، استقامت و آموزش دائمی است و به عنوان یک اصل استراتژیک در مقاومت اسلامی، باید در تمام سطوح عملیاتی و روحی رعایت گردد.
- صبر و استقامت در برابر مشکلات و موانع
اصل پایدار و مهمی در مقاومت، صبر و استقامت است. در مبارزه، با مشکلات، سختی‌ها و موانع روبرو می‌شویم و این ویژگی می‌تواند ضامن موفقیت باشد. قرآن کریم، صبر را کلید حل مشکلات و رمز پیروزی بر دشمنان می‌داند.
لازمه صبر، ایمان، توکل و رضایت به قضای الهی است. کسی که تحمل سختی‌ها را در مسیر حق دارد، در نهایت به پیروزی نزدیک‌تر خواهد شد. پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) و اولیای الهی نمونه‌های زنده صبر و استقامت بودند و استمرار بر این مسیر، کلیدی برای حفظ و تداوم مقاومت است.
به علاوه، مسئولیت شناخت و مدیریت موانع داخلی، از دیگر شاخص‌های مقاومت است. کنترل نفس، عادت به دعا، توبه و رجوع دائم به خدا، ابزارهای مؤثر در حفظ روحیه و استمرار راه هستند. با صبر و استقامت، انسان می‌تواند بر مشکلات غلبه کند و در مسیر جهاد و مقاومت، موفق باشد.
نتیجه‌گیری
اصول و مبانی حاکم بر جبهه مقاومت اسلامی، به‌صورت جامع و منسجم، بر پایه ایمان، توکل، ارتباط معنوی، ولایت‌مداری، جهاد با نفس، و صبر استوار است. این اصول، در تمامی ابعاد فردی و اجتماعی، نقش محوری دارند و راهنما و چراغ راه مبارزان و همه کسانی است که در راه عدالت، حق‌طلبی و مقاومت قرار دارند. تحقق این اصول نیازمند تعهد، ایمان عمیق و عمل مستمر است و بدون آن، مقاومت معنای واقعی نخواهد یافت. در مسیر پیروزی و سربلندی دین و ملت، رعایت و اجرای این اصول، ضامن موفقیت و بقاء خواهد بود.
دیدگاهتان را بنویسید