زندگینامه گیبن سازنده استیم | میلیاردری با دمپایی لا‌انگشتی

امروزه کمتر کسی است که در دنیای بازی‌های رایانه‌ای به نام استیم[1] (Steam) برنخورده باشد. ساعت‌های زیادی[2] از عمر نوجوانان و جوانان کشورهای مختلف و مخصوصاً ایران[3]، به صورت روزانه صرف بازی‌های رایانه‌ای می‌شود اما آیا تا به حال این افراد از خود پرسیده‌اند که چه کسانی و به چه نیتی این روش‌های سرگرمی را ابداع و به‌روز می‌کنند؟

به راستی ما از سازندگان بازی‌ها تا چه حدی اطلاعات در دسترس داریم؟ برای مثال وقتی اشعار حافظ را می‌خوانیم ناخودآگاه به این مسأله می‌اندیشیم که او چه شخصیتی داشته و چگونه توانسته تا این کلمات را به این نحو در کنار هم بنشاند. آقای گیبن که یدی طولا در صنعت بازی‌سازی و بیشتر فروش این نوع از سرگرمی دارد هم از این قاعده مستثنی نیست.

سالیانه مبالغ هنگفتی از جیب مردم هر کشور به جیب سازندگان بازی واریز می‌شود(چیزی حدود ۴۵۵ میلیارد دلار فقط در سال ۲۰۲۴)[4] و این تازه بخش مادی ماجراست. بزرگترین سرمایۀ هر کشور را می‌توان نیروی انسانی آن کشور در نظر گرفت. حال، این سرمایه را در حال بطالت و صرف زمان‌های بسیار در گیم‌نت یا خانه متصور شوید که در دنیایی خیالی در تلاش برای کسب یک پیروزی با لذتی زودگذر هستند و این پیروزی در واقع شکستی برای آن‌ها به ارمغان خواهد آورد.

شخصی که می‌تواند در جامعۀ خود، عضوی مؤثر و مهم باشد، به مصرف‌کننده‌ای تبدیل می‌شود که اکثراً هم از زمین و زمان ایراد می‌گیرد. کسی که می‌توانست نویسنده یا پزشکی ماهر شود، اکنون فردی نژادپرست و موهن به صورت تمام‌وقت است که جیره و مواجبی هم نمی‌گیرد و از فحاشی به دیگران لذت می‌برد.

فضای بی‌اخلاقی فراگیر در بازی‌های ویدیویی آنلاین

به عنوان مثال در تجربه‌های میدانی بازی‌های ویدویی، دریافته‌ام که بازیکنان اروپایی، علی‌الخصوص اروپای غربی، به محض اطلاع از ملیت بازیکنان ترکیه‌ای اقدام به تکرار کلمۀ کباب(Kebab) می‌کنند تا خشم آنان را برانگیزند یا بازیکنان روس که متوجه ملیت اوکراینی‌ها می‌شوند با تحقیر آنان از طریق به میان آوردن موضوع جنگ، سعی در به هم ریختن آرامش آنان می‌کنند. از تهدید به مرگ و تجاوز هم که دیگر چیزی نگویم بهتر است.

به‌علاوه در بازی‌هایی که شکلی رسمی‌تر دارند و به اصطلاح رنک(Ranked Match) هستند، بازیکنانی که مدال بالاتر(امتیاز رنک بالاتر) دارند دائماً در حال فحاشی به دیگران و خودبزرگ‌بینی عجیبی دارند که گویا زودتر از بقیه قادر به کسب دستاوردی شگرف در علم نانو شده‌اند! این‌ها در حالی اتفاق می‌افتد که در هر دو تیم، بازیکنان فرایندی تکراری را طی خواهند کرد تا صرفاً برنده و بازنده مشخص شود و [مثلاً!] سرگرم شوند.

از دیرباز بازی‌ها نوعی از سرگرمی بوده‌اند که انسان را برای داشتن چند لحظه دوری از دنیا و مشکلات آن یاری داده‌اند. البته باید دقت کرد که بازی نوعی عمل اجتنابی‌ است به این معنا که برای لحظاتی، افراد به جای آنکه دنبال حل مشکلات زندگی خود باشند با اجتناب از اقدام برای حل آن‌ها با بازی کردن دست به خود‌فراموشی می‌زنند.

بازی‌ها اشکال گوناگونی به خود گرفته‌اند و قوانین خاص خودشان را داشته‌اند اما هر چه به دوران معاصر نزدیک‌تر شدیم، بُعد مادی و مصرف‌گرایانۀ آن‌ها افزایش یافته است، به طوری که سالانه افرادی به علت اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای جان خود را از دست می‌دهند[5] و عده‌ای دیگر به دلیل شرط‌بندی – که فقط در مورد بخش ظاهراً قانونی آن اطلاعات در دسترس است – حول بازی‌ها، اموالشان را[6] تلف می‌کنند. داشتن شناختی بهتر از مقصود بازی‌سازها و عرضه‌کنندگان آن، ممکن است ما را در داشتن جامعه‌ای پویاتر یاری برساند.

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که به عنوان یک نوجوان مثل خیلی‌های دیگر بر حسب اتفاق یا دعوت دوستان به قصد داشتن لحظاتی خوش به بازی آنلاینی روی آورده باشید اما خود را در کانون انبوهی از بازیکن‌های بداخلاق، نژادپرست و بددهان دیده باشید. ناگهان صفرا هم فزوده می‌شود و اینترنت ضعیف به کمک بدخواهان شما می‌آید و شما را در نهایت سرخوردگی به فکر فرو می‌برد.

از سوی دیگر، شما هم احتمالاً از قشر متوسط رو به ضعیف جامعه هستید که جزو اکثریت بازیکنان آنلاین محسوب می‌شوید و مجبورید برای داشتن پینگ بهتر یا صرفاً به خاطر ضعیف بودن سخت‌افزاری سیستم خود، بازی را روی حالت قوت لایموت(low graphic settings) اجرا کنید.

متأسفانه شما در چنین وضعیتی قرار نیست به آمار و ارقام و حقایق بیندیشید و با خود بگویید: «اشکالی ندارد مثل من زیاد است». تنها چیزی که به چشم شما خواهد آمد، احساس سرخوردگی و نارضایتی کامل از وضعیت کنونی اقتصاد، جغرافیا و فرهنگ مردمان آن منطقه‌ای‌ست که در آن زندگی می‌کنید.

بازیکن همیشه می‌بازد

توجه کنید این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که شما در دنیایی نامرئی قدم گذاشته‌اید و هیچکس هم قرار نیست پاسخگوی این ضررها باشد. حالا دیگر از تمام کائنات کینه به دل دارید و چاره‌ای ندارید که یا در خودتان بریزید یا سر کسی دیگر خالی کنید و چه کسی نزدیک‌تر از خانواده و چه جامعه‌ای در دسترس‌تر از شهر و کشوری که در آن زیست می‌کنید.

اوضاع را کمی بهتر می‌کنیم و فرض می‌گیریم که با وجود این‌ها شانس به شما رو کرده و توانسته‌اید با برگرداندن نتیجه(comeback) بازی را ببرید اما عمیق‌تر که نگاه کنیم برندۀ واقعی الان در یک سفر بین قاره‌ای در حال توصیف بازی جدیدی در دست ساخت است که وقت، اعصاب و افکار شما پشیزی هم برای او ارزشی ندارد؛ به مانند قمارخانه‌ای، همواره برندۀ واقعی صاحب آن کازینو خواهد بود، حتی اگر شما یک دست برنده شوید.

اساساً یکی از شاخصه‌های مهم افراد تأثیرگذار در دنیای کنونی، ناشناس بودن است و آقای نوئل به خوبی توانسته این خصلت را حفظ نماید به طوری که حتی نام والدین او هم در دسترس نیست! اگر در مورد خود او نیز کنجکاو شوید و بخواهید کمی بدانید همواره با متون تکراری ویکی‌های آنلاین مواجه می‌شوید که بیش‌تر از هفت-هشت پاراگراف نیست که حتی برای شخصی مثل ایلان ماسک نیز چنین سطحی از ناشناخته ماندن قفل است!

شاید خوانندۀ این مطلب ایراد وارد کند که «زندگی شخصی او چه ربطی به دیگران دارد» که در جواب باید عرض کنم: زندگی کسی که روزانه روی یک میلیارد نفر از افراد این کرۀ خاکی تأثیر می‌گذارد آن‌چنان هم شخصی به نظر نمی‌رسد. ضمناً مثل گروه موسیقی دفت پانک[7]، هنرمند هم نیست که بخواهیم فرض بگیریم برای تمرکز مردم روی هنرش به جای چهره و شخصیتش این کار را می‌کند.

این موضوع در مورد سازنده و مغز متفکر بازی دوتا(DOTA 2) که یکی از دو بازی پول‌ساز شرکت ولو است هم صدق می‌کند[8] و جای شک و شبهه را بازتر می‌کند. اگر آقای گیبن به همان مهربانی و خوش‌نیتی که در عموم نمایش می‌دهد بود، دیگر نیازی به این موش و گربه بازی نداشت. شاید آن مرد درشت‌هیکل بامزه که در مهم‌ترین تورنمنت سال بازی ساخت شرکت خودش با دمپایی لاانگشتی ظاهر می‌شود[9]، آن‌قدر هم مهربان نیست. این روزها ترول‌های اینترنتی[10] هم بامزه و مهربان جلوه می‌کنند اما به وقتش حساب طرف مقابل را جوری می‌رسند که در دنیای واقعی آرزوی مرگ کند.

یک میلیارد دلار فقط با فروش کلید مجازی!

استیم، پلتفرم فروش بازی ولو، تنها در سال ۲۰۲۳ میلادی و تنها از فروش کلید کیس‌های بازی کانتر (Counter-Strike 2) حدود یک میلیارد دلار سرمایه به دست آورده است[11]. در سال ۲۰۲۱ میلادی، مجموع جایزه در مسابقات بین المللی DOTA 2 مبلغ ۴۰ میلیون دلار بود[12]. چنین هزینه‌هایی قطعاً بی حساب و کتاب به دست نیامده و یا خرج نمی‌شود.

آقای نیوئل که ثروتش از برف‌روب[پارو به جای خود!] بالا می‌رود، حتی حاضر نیست یک سیستم آنتی‌چیت(anti-cheat) درست و درمان برای بازی‌هایش طراحی کند یا از شرکت‌های سوم شخص(third-party) برای این منظور بهره بگیرد تا بلکه کمی از رنج و عذاب بازیکنان معمولیِ در اکثریت بکاهد و در عوض، به مانند یک دیکتاتور کمونیست، بازیکنان را تشویق می‌کند تا خودشان چیتر را تشخیص دهند و گزارش را به پشتیبانی اطلاع دهند که البته همان هم مدت مدیدی‌ست که گوش شنوایی ندارد.

به یاد دارم در اوایل انتشار بازی کانتراسترایک2(CS2) از بازیکنان می‌خواستند تا عیب‌ و نقص‌های بازی را گزارش بدهند؛ گویا ریاست‌جمهوری کشوری را بر عهده بگیری و از مردم کشورت بخواهی که خودشان، خودشان را مدیریت کنند! نکتۀ جالبی که در مورد بازی‌های ساخت این شرکت وجود دارد، این است که همین بی‌نظمی و افسارگسیختگی به‌نوعی باعث جذب بیشتر بازیکن می‌شود.

مثلاً این واقعیت که بازیکنان به علت استفاده از کلمات نامناسب، از بازی بَن(ban) نمی‌شوند باعث شده تا بخشی از بازیکنان بازی‌های شوتر اول شخص(FPS-Shooter) به کانتر روی بیاورند تا راحت‌تر خشم خود را خالی کنند!

زندگینامۀ گیبن سازنده استیم

گیب لوگان نیوئل(متولد 3 نوامبر 1962) ملقب به گیبن، تاجری آمریکایی‌تبار است که رئیس یکی از بنیان‎گذاران شرکت ولو(Valve) است. او در ایالت کلرادو به دنیا آمد و در شهر دیویس ایالت کالیفرنیا بزرگ شده است. وی در اوایل دهۀ 1980 مشغول به تحصیل در دانشگاه هاروارد شد، اما آنجا را به مقصد شرکت مایکروسافت برای کمک در تولید اولین نسخه‌های ویندوز رها کرد. بعداً نیوئل اظهار داشت که وی در طول سه ماه اول تحصیل خود، در مایکروسافت بیشتر از آنچه که در دانشگاه هاروارد انجام داده آموخته است و یکی از دلایل کناره‌گیری او از دانشگاه است.

او به همراه مایک هرینگتون پس از ۱۳ سال کار مایکروسافت را ترک کرد تا ولو را تأسیس کند و بودجۀ تولید بازی نیمه‌جان(Half-life) را تأمین کند. آقای نیوئل دارای دو فرزند است و همسری به نام لیزا مِنِت نیوئل(Lisa Mennet Newell) داشت که در سال ۲۰۱۱ از وی طلاق گرفت. گیبن صاحب حدود ۵۰درصد از سهام شرکت ولو است و جالب آنکه ولو شرکتی خصوصی‌ست.

او در گذشته از بیماری دیستروفی فوچ رنج می‌برد(بیماری مادرزادی که بر قرنیۀ چشم تأثیر می‌گذارد) اما در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ با پیوند دو قرنیه درمان شد و شاید علت شمایل خاص عینک‌هایش همین باشد. آقای نیوئل در جامعۀ بازی‌های رایانه‌ای به شوخی با نام «Gaben» معروف است که از آدرس ایمیل کار وی گرفته شده است.

سازندۀ استیم در طی حیات شرکت خود یعنی ولو، با چالش‌های قضایی متعددی[13] روبه‌رو بوده که اکثراً هم موفق از آن‌ها بیرون آمده است[14]. اتفاقاً در موردی، مثل خیلی از سلبریتی‌های مشهور که به شکل مرموزی در پرونده‌های حقوقی خود خوش‌شانس هستند، بخت و اقبال به گیبن روی آورده و کارآموزی کره‌ای-تبار به نام اندرو که از قضا(!) فقط اسم کوچکی از وی در دسترس است، شرکت او را از مرز ورشکستگی نجات داد[15].

گیبن شخصیت مرموز مبهم صنعت گیم

گیبن لبخند به لب، مالک سازمان تحقیقات زیردریایی موسوم به اینک فیش(Inkfish) است. همچنین در سال ۲۰۲۰میلادی به همراه یکی از کارکنان شرکت ولو، تیمی اتومبیل‌رانی به قصد جمع‌آوری کمک مالی و انجام امور خیریه برای کودکان نیوزیلند و سیاتل آمریکا به وجود آورد.

همان‌طور که توجه فرمودید، مطالب زیادی در مورد دوران کودکی و تبار ایشان در دسترس قرار ندارد مگر چند تصویر تأیید نشده در ردیت(Reddit) و دیگر شبکه‌های اجتماعی که آن هم نوعی پز دادن است که مثلاً پدر من با گیبن در یک مدرسه درس می‌خوانده است. از باورها و اعتقادات او هم در جایی سخن به میان آورده نشده است و اگر چیزی باشد در حد حدس و گمان است.

پیشتر اشاره‌ای به قمار در بازی‌ها شد که در تکمیل آن می‌توان بازی کانتر را یکی از پیشتازان نوع جدیدی از شرط‌بندی در دنیای دیجیتال دانست. در طی این فرایند، بازیکن بدون نیاز به انجام کار خاصی و صرفاً از طریق فروشگاه استیم(steam market) کیسی که حاوی اسکین آیتم‌های بازی‌ است – که هیچ نقشی در بهبود قدرت سلاح یا جریان بازی ندارد – را خریداری کرده و از داخل خود بازی کلید آن را تهیه می‌کند تا شانس خود را برای به دست آوردن آیتم‌های کمیاب (rare) بازی امتحان کند. این نوع از شرط‌بندی که به قمار اسکین (Skin-gambling)[16] مشهور است، به قدری برای بازیکنان جذاب است که برخی از استریمرها (streamer) یک شبانه روز وقت خود را صرف می‌کنند تا چهار هزار کیس باز کنند[17].

شخصیت‌های مشهور همواره طرفداران و بدخواهانی دارند که هر قشر به قصد خاصی چنین دیدگاهی نسبت به آن فرد پیدا می‌کنند. در مورد گیبن، در ایران از او به عنوان عمو گیبن[18] یاد می‌کنند که ترجمه‌ای از «uncle Gaben» است و در بعضی انجمن‌های غربی‌ استفاده می‌شود. در غرب نیز برخی تا حدی پیش رفتند که مکتبی به نام گیبنیسم یا نیوئلیسم(برگرفته از نام و نام خانوادگی گیب نیوئل) ساخته‌اند و وی را پیامبر این مذهب می‌دانند[19].

در فضای رادیکال قسمت چت‌های بازی ساخت شرکت ولو اما قضیه کمی متفاوت است. خیلی از بازیکنان هنگام صحبت کردن در مورد مکانیک‌های بازی یا مسائلی که به علت اشکال در سرور بازی‌ها به هنگام به‌روزرسانی‌های بازی به وقوع می‌پیوندد اقدام به فحاشی به گیبن می‌کنند که صدالبته سخنی در مورد این موضوع به طور رسمی در عموم به میان آورده نمی‌شود تا مبادا چهرۀ این بت خوش‌ساخت دچار آسیب شود.

خواه و ناخواه، این شخصیت مرموز به صورت روزانه زندگی خیلی از مردم را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و گویا قرار نیست کسی نقدی بر او وارد کند یا حداقل کمی عمیق‌تر در زندگی و افعال او کنکاش کند تا مشخص شود این ثروت بزرگ چگونه به دست آمده و قرار است صرف چه چیزی شود.

نویسنده: کریمی

منابع

[1] https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%85

[2] https://www.statista.com/statistics/1263080/daily-time-console-games-country/

[3] https://www.isna.ir/news/1402110100627

[4] https://www.statista.com/forecasts/1344668/revenue-video-game-worldwide

[5] Kuperczko, D., Kenyeres, P., Darnai, G. et al. Sudden gamer death: non-violent death cases linked to playing video games. BMC Psychiatry 22, 824 (2022). https://doi.org/10.1186/s12888-022-04373-5

[6] https://www.legalsportsbetting.com/how-much-money-do-americans-bet-on-sports/

[7] https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%81%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D9%86%DA%A9

[8] https://dota2.fandom.com/wiki/IceFrog

[9] https://www.youtube.com/watch?v=xqqEvg6Rg-4

[10] https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%84_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA%DB%8C

[11] https://esports.gg/news/counter-strike-2/valve-cs2-money-2023/

[12] https://liquipedia.net/dota2/The_International

[13] https://en.wikipedia.org/wiki/Valve_Corporation#Legal_disputes

[14] https://esportsheadlines.com/who-owns-dota-2/

[15] https://www.gamedeveloper.com/business/how-a-south-korean-intern-saved-valve-from-a-vivendi-lawsuit

[16] https://en.wikipedia.org/wiki/Skin_gambling

[17] https://www.youtube.com/watch?v=_21ABZBmaqQ

[18] https://savisgame.com/11393/gabe-newell-biography/

[19] https://fandom-religion.fandom.com/wiki/Newellism