نقد Haapy tree freinds | Happy Tree Friends (HTF) یک مجموعه انیمیشنی وب‌محور است که به دلیل ترکیب شخصیت‌های بامزه و کارتونی حیوانات با خشونت گرافیکی شدید شناخته می‌شود.

تم اصلی این سریال بر طنز سیاه، کمدی اسلپ‌استیک و خشونت اغراق‌آمیز متمرکز است. این مجموعه، انیمیشن‌های سنتی کودکان را به سخره می‌گیرد و شخصیت‌های معصومی را به تصویر می‌کشد که مکرراً به دلیل حوادث، سهل‌انگاری‌ها یا خشونت عمدی، دچار مرگ‌های وحشتناک می‌شوند.

آشنایی با خالقان اثر دوستان شاد درختی(Happy Tree Friends)

دوستان شاد درخت(Happy Tree Friends) توسط سه‌ شخص به نام‌های اوبری آنکرام، رود مونتیخو و کن ناوارو ساخته شد و وارن گراف به عنوان نویسنده در آن مشارکت داشت. این مجموعه توسط ماندو مدیا(Mondo media)، شرکتی که به تولید محتوای اینترنتی تند و جسورانه مشهور است، تهیه شد.

اوبری آنکرام(Aubrey Ankrum)

اوبری آنکروم، متولد ۶ ژانویه ۱۹۶۹ در سانفرانسیسکو، کالیفرنیا، نویسنده، انیماتور، هنرمند گرافیک و صداپیشه آمریکایی است. او بیشتر به عنوان یکی از خالقان مجموعه انیمیشن «Happy Tree Friends» شناخته می‌شود، مجموعه‌ای که به دلیل محتوای خشن و گرافیکی‌اش، علی‌رغم ظاهر کارتونی، انتقادات بسیاری را برانگیخته است.

آنکروم کار خود را در شرکت Mondo Media آغاز کرد و در تولید محتوای اینترنتی نقش داشت. یکی از پروژه‌های اولیه او، کارتون اینترنتی «The God & Devil Show» بود که به مفاهیم طنزآمیز اما بحث‌برانگیز می‌پرداخت. وی به همراه همکارانش کن ناوارو و رود مونتیجو، کارتون کوتاهی به نام «Banjo Frenzy» را توسعه داد که در نهایت به «Happy Tree Friends» تبدیل شد. این مجموعه به دلیل به تصویر کشیدن خشونت افراطی در قالب شخصیت‌های بامزه و کودکانه، واکنش‌های متفاوتی را در میان مخاطبان برانگیخت. منتقدان معتقدند که این ترکیب ظاهراً متناقض می‌تواند تأثیری منفی بر مخاطبان جوان و حساس بگذارد.

علاوه بر فعالیت‌هایش در Mondo Media، آنکروم به عنوان نویسنده در برنامه‌های تلویزیونی «Space Ghost Coast to Coast» و «Celebrity Deathmatch» فعالیت داشت که هر دو نیز به دلیل محتوای طنز سیاه و گاهاً خشن شناخته می‌شوند. همچنین، او در فیلم‌هایThe Iron Giant(۱۹۹۹) به عنوان صداپیشه و در Ever Since the World Ende (۲۰۰۱) به عنوان بازیگر حضور داشته است.

آنکروم در طول فعالیت حرفه‌ای خود با شرکت‌های بزرگی از جمله مایکروسافت، مک‌رومدیا، دیزنی، وارنر برادرز، بی‌بی‌سی آمریکا و کارتون نت‌ورک همکاری کرده است. با این حال، آثار او اغلب شامل محتوای طنز تلخ و خشونت‌آمیز بوده که برخی آن را نامناسب و تأثیرگذار بر ذهنیت مخاطبان کم‌سن می‌دانند.

دوستان شاد درختی(Happy Tree Friends) که به عنوان یکی از معروف‌ترین آثار او شناخته می‌شود، علی‌رغم موفقیت در میان برخی طرفداران، همواره به دلیل نمایش صریح خشونت و پیامدهای آن مورد انتقاد بوده است. بسیاری از روانشناسان و کارشناسان رسانه بر این باورند که چنین آثاری، در صورت دسترسی بی‌رویه، می‌توانند اثرات نامطلوبی بر روی رفتار و درک خشونت در میان نوجوانان و کودکان داشته باشند.

رود مونتیجو(Rhode Montijo)

رود مونتیجو، متولد ۷ سپتامبر ۱۹۷۳ در ال سنترو، کالیفرنیا، یک نویسنده و تصویرگر آمریکایی است که بیشتر به‌عنوان یکی از خالقان مجموعه انیمیشنی «Happy Tree Friends» شناخته می‌شود. این مجموعه به دلیل ترکیب شخصیت‌های کودکانه با خشونت گرافیکی شدید، جنجال‌های زیادی را برانگیخته است.​

مونتیجو در سال ۱۹۹۶ مدرک لیسانس هنرهای زیبا در رشته تصویرگری را از کالج هنر و صنایع دستی کالیفرنیا دریافت کرد. پس از تحصیلات، او با خلق مجموعه کمیک «Pablo’s Inferno» وارد عرصه کتاب‌های مصور شد؛ داستانی که به سفر یک پسر جوان در دنیای ارواح مکزیک می‌پردازد.​

با این حال، شهرت و انتقادات اصلی مونتیجو به خاطر «Happy Tree Friends» است. این سریال که در سال ۱۹۹۹ آغاز شد، حیوانات جنگلی انسان‌نمایی را به تصویر می‌کشد که با وجود ظاهر دوست‌داشتنی‌شان، در هر قسمت با صحنه‌های خشن و مرگبار مواجه می‌شوند. این تضاد بین تصاویر معصومانه و محتوای صریح، نگرانی‌های گسترده‌ای را در میان والدین، مربیان و ناظران رسانه‌ای به دنبال داشته است.​ مونتیجو با آثاری مانند «Cloud Boy» و «The Halloween Kid» در ادبیات کودکان نیز مشارکت داشته است.​

کن ناوارو(Kenn Navarro)

کن ناوارو، متولد ۱۹۷۹ در مانیل، فیلیپین، یک انیماتور و صداپیشه فیلیپینی-آمریکایی است که بیشتر به‌عنوان یکی از خالقان مجموعه انیمیشنی «Happy Tree Friends» شناخته می‌شود.​

در سال ۱۹۹۸ به شرکت Mondo Media پیوست و با همکارانش به توسعه «Happy Tree Friends» پرداخت. ناوارو در این سریال به‌عنوان انیماتور، کارگردان و صداپیشه شخصیت‌هایی مانند «Cuddles» و «Flippy» فعالیت داشته است.​​​​

وارن گراف(Warren Graff)

وارن گراف، متولد ۲۳ ژوئن ۱۹۷۲ در کالیفرنیا، نویسنده و صداپیشه آمریکایی است. او به‌عنوان نویسنده و صداپیشه شخصیت‌هایی مانند توثی(Toothy) و هندری(Handy) در مجموعه انیمیشنی «Happy Tree Friends» شناخته می‌شود.

گراف همچنین با نویسنده کِن پونتاک در پروژه‌های مختلف همکاری کرده است، از جمله نویسندگی، فیلمنامه‌نویسی و ترجمه انگلیسی برای چندین بازی از سری «Sonic the Hedgehog» مانند «Sonic Colors»، «Sonic Generations» و «Sonic Lost World» ​

فصل‌ها و تعداد قسمت‌ها | نقد Haapy tree freinds

این مجموعه شامل پنج فصل است که طول و فرمت قسمت‌های آن متفاوت است:

فصل ۱ (۱۹۹۹-۲۰۰۱): ۱۶ قسمت

فصل ۲ (۲۰۰۲-۲۰۰۵): ۳۹ قسمت

فصل ۳ (۲۰۰۶-۲۰۱۰): ۱۹ قسمت

فصل ۴ (۲۰۱۱-۲۰۱۴): ۱۳ قسمت

فصل ۵ (۲۰۱۶): ۵ قسمت

علاوه بر این، چندین انیمیشن کوتاه اینترنتی، ویژه‌برنامه‌های تعطیلات و اسپین‌آف‌های مختلف نیز منتشر شده‌اند که تعداد کل قسمت‌ها را افزایش داده است.

نمونه‌هایی از خشونت افسارگسیخته در این مجموعه

ویژگی اصلی «Happy Tree Friends» خشونت افراطی و مضحک آن است. در ادامه با برخی از نمونه‌های وحشتناک‌تر آن برای اطلاع مخاطبان گرامی آشنا می‌شوید؛

فلیپی شخصیت مجنون: فلیپی، خرس سبز رنگی است که از PTSD یعنی اضطراب پس از سانحه رنج می‌برد، اغلب دچار فلش‌بک‌های جنگی شده و وارد حالت جنون می‌شود و دوستانش را به طرز وحشتناکی می‌کشد. در یکی از قسمت‌ها، او روده‌های شخصیت کادلس را بیرون می‌کشد و از آن‌ها برای خفه کردن شخصیت دیگری استفاده می‌کند!

ناتی تکه‌تکه می‌شود: ناتی، سنجابی که به شکر اعتیاد دارد، یک بار زبانش در دستگاه آب‌نبات‌فروشی گیر می‌کند. در حالی که تلاش می‌کند خودش را آزاد کند، دستگاه زبانش را خرد کرده و تکه‌تکه می‌کند.

لامپی گوزن احمق: لامپی، گوزن دست و پا چلفتی، اغلب به طور ناخواسته باعث فجایع می‌شود. در یکی از قسمت‌ها، او که به طرز مضحکی احمق است، مسؤول تعمیر دستگاه ترن هوایی در شهربازی است، در ادامه او به طور تصادفی باعث مرگ فاجعه‌بار چندین کاراکتر می‌شود.

با وجود سبک کارتونی مجموعه، شدت و جزئیات خشونت آن را به طرز شوکه‌کننده‌ای گرافیکی کرده است.

تأملی بر تلاش‌های صرف‌شده در این مجموعه

زمانی که ایدئولوژی آدمی روی حماقت و هزل بنا شود، چنین آثاری تولید می‌شوند. چنین افراد با استعدادی در انیمیشن‌سازی جمع می‌شوند تا اثری بسازند که جز ترس و خونریزی که گهگاهی با چاشنی خنده همراه می‌شود فایده‌ای برای مخاطبان خود ندارد. البته در ادامه اشاره می‌شود که این اثر و آثار مشابه آن چه تاثیرات منفی روانی مهمی روی مخاطبان می‌گذارند و همچنین چگونه باعث می‌شوند که در افراد مستعد موجب ایجاد جرایم شوند.

تمام این استعداد و تعهد افراد پشت این انیمیشن، صرف مجموعه‌ای شد که بر ویرانی بی‌پایان و بی‌معنا تأکید دارد. به جای خلق روایتی با عمق یا هدف، سازندگان مهارت خود را در چرخه‌ای بی‌پایان از رنج سرمایه‌گذاری کردند. تأسف‌آور است که چنین مهارت‌هایی به نمایشی از درد و خشونت به جای داستانی معنادار اختصاص می‌یابد.

تم و پیام داستان

پیام داستان انیمیشن دوستان شاد درختی تقریبا هیچ است. شاید پیام‌های هجوآمیزی که در انتهای هر قسمت گفته می‌شود بخشی حکمی را درون خود داشته باشند اما آن هم گهگاهی است.

این انیمیشن هجویه‌ای بر کارتون‌های کلاسیک است. این مجموعه با این ایده بازی می‌کند که شخصیت‌های سنتی انیمیشن، مانند لونی تونز یا تام و جری، خشونت شدید را تجربه می‌کنند اما همیشه دوباره سر پا می‌شوند. با این حال انیمیشن دوستان شاد درختی این قاعده را کنار می‌گذارد و آسیب‌ها مرگبارند و مرگ قطعی است و خون و خونریزی عریان به نمایش گذاشته می‌شود.

این مجموعه، توهم معصومیت را با استفاده از رنگ‌های روشن و شخصیت‌های دوست‌داشتنی ایجاد می‌کند، یک فضای دلپذیر را نشان می‌دهد اما این توهم با خشونتی بی‌رحمانه در هم می‌شکند و کاراکترها رنده شده و تکه تکه می‌گردند. غیرقابل پیش‌بینی بودن سرنوشت، فرقی ندارد که یک شخصیت چقدر مراقب باشد، در نهایت اتفاقی وحشتناک برای او رخ خواهد داد.

این اثر به لحاظ ایدئولوژیک ارزش چندانی برای نقد ندارد، این واضح و مبرهن است که جهانی که این انیمیشن به‌تصویر می‌کشد، جهانی عاری از معنویت و خداست و افراد سر اتفاقات احمقانه که گهگاهی ریشه و پایه عقلانی و فیزیکی درستی ندارد کشته می‌شوند و کسی هم نیست که به کمکشان بیاید، گهگاهی نیز به‌خصوص در قسمت‌هایی که بلا سر یک کودک می‌آید انیمیشن بسیار زجرآور می‌شود. این سریال اغلب با مضامینی مانند طنز کنایه‌آمیز، غیرقابل‌پیش‌بینی بودن و بی‌حسی نسبت به خشونت بازی می‌کند. در واقع این انیمیشن خشونت را عادی‌سازی می‌کند و حتی می‌تواند بانک ایده قتل‌عام افراد برای یک قاتل سریالی سایکوپس باشد!

اعتراضات به این انیمیشن | نقد Haapy tree freinds

در سال ۲۰۰۵، روزنامه‌نگار کاترین الیسون نگرانی خود را پس از مشاهده تماشای این سریال توسط پسر شش‌ساله‌اش ابراز کرد و بر لزوم تنظیم مقررات برای محافظت از ذهن کودکان تأکید کرد. (https://www.washingtonpost.com/archive/opinions/2005/10/23/whats-up-doc-a-bloody-outrage-thats-what/410fcb88-58b5-48e7-ade3-0ab18211caee/)

در سال ۲۰۰۸، مقامات روسیه به شبکه‌های تلویزیونی که این برنامه را پخش می‌کردند، هشدار دادند و اعلام کردند که ترویج «خشونت و بی‌رحمی» در این برنامه به سلامت روانی و رشد اخلاقی کودکان آسیب می‌رساند.(https://lenta.ru/news/2008/03/12/protest/)

در سال ۲۰۲۱، دادگاهی در روسیه این سریال را ممنوع اعلام کرد و آن را مغایر با ماهیت انسان‌دوستانه تربیت در این کشور دانست. https://www.themoscowtimes.com/2021/07/08/russian-court-bans-happy-tree-friends-anime-films-a74457)

تأثیرات منفی آثار رسانه‌ای خشن مانند این انیمیشن

مطالعات دربارۀ خشونت در رسانه‌ها نشان می‌دهند که قرار گرفتن در معرض خشونت شدید انیمیشنی می‌تواند پیامدهای روان‌شناختی منفی داشته باشد؛

۱. بی‌حسی نسبت به خشونت

طبق مطالعه Carnagey, Anderson, & Bushman (2007)، قرار گرفتن مکرر در معرض رسانه‌های خشونت‌آمیز باعث کاهش حساسیت عاطفی به خشونت در دنیای واقعی می‌شود. این فرآیند که بی‌حسی عاطفی نامیده می‌شود، باعث می‌شود افراد هنگام مشاهده یا انجام رفتارهای پرخاشگرانه، احساس ناراحتی کمتری داشته باشند.(Carnagey, N. L., Anderson, C. A., & Bushman, B. J. (2007). The effect of video game violence on physiological desensitization to real-life violence. Journal of Experimental Social Psychology, 43(3), 489-496.)

۲. افزایش پرخاشگری و تقلید در کودکان و نوجوانان

مطالعات نشان داده‌اند که رسانه‌های خشونت‌آمیز، حتی در قالب انیمیشن، می‌توانند افکار و رفتارهای پرخاشگرانه را افزایش دهند، به‌ویژه در میان کودکان و نوجوانان. نظریه یادگیری اجتماعی(Bandura, 1977) بیان می‌کند که افراد، به‌ویژه کودکان، رفتارها را از طریق مشاهده و تقلید از مدل‌های محیطی یاد می‌گیرند.

(Bandura, A. (1977). Social learning theory. Prentice-Hall.)

Bushman & Huesmann (2006) در یک فراتحلیل تأیید کردند که قرار گرفتن مکرر در معرض رسانه‌های خشونت‌آمیز، باعث ایجاد تمایلات پرخاشگرانه بلندمدت می‌شود.(Bushman, B. J., & Huesmann, L. R. (2006). Short-term and long-term effects of violent media on aggression in children and adults. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 160(4), 348-352.)

۳. عادی‌سازی حل مشکلات از طریق خشونت

تماشای کارتون‌های خشونت‌آمیز می‌تواند این ایده را تقویت کند که خشونت یک راه‌حل قابل قبول یا حتی سرگرم‌کننده برای حل تعارضات است.

Gentile & Bushman (2012) استدلال می‌کنند که رسانه‌های خشونت‌آمیز درک افراد از خشونت را تحریف کرده و آن را به‌عنوان یک واکنش معمول و قابل‌قبول به ناامیدی نشان می‌دهند.(Gentile, D. A., & Bushman, B. J. (2012). Reassessing media violence effects using a risk and resilience approach to understanding aggression. Psychology of Popular Media Culture, 1(3), 138-151.)

۴. کاهش همدلی و رفتارهای اجتماعی مثبت

مطالعه‌ای توسط Krahe et al. (2011) نشان داد که قرار گرفتن در معرض محتوای خشونت‌آمیز، واکنش‌های همدلانه نسبت به رنج دیگران را کاهش می‌دهد و باعث می‌شود افراد تمایل کمتری به کمک به قربانیان خشونت داشته باشند.

(Krahe, B., Möller, I., Huesmann, L. R., Kirwil, L., Felber, J., & Berger, A. (2011). Desensitization to media violence: Links with habitual media violence exposure, aggressive cognitions, and empathy. Journal of Personality and Social Psychology, 100(4), 630-646.)

افزایش بالقوه رفتارهای مجرمانه

مضامین انیمیشن Happy Tree Friends با نگرانی‌های جرم‌شناسی در مورد تأثیر رسانه‌های خشونت‌آمیز همخوانی دارد. این اثر می‌تواند موجب افزایش جرم و جمایت در افراد مستعد باشد. خطرات بالقوه جرم شامل موارد زیر است؛

۱. افزایش رفتارهای خشونت‌آمیز

Anderson & Dill (2000) دریافتند که قرار گرفتن در معرض رسانه‌های خشونت‌آمیز با افزایش پرخاشگری و حتی رفتارهای بزهکارانه، به‌ویژه در افراد تأثیرپذیر، مرتبط است.

(Anderson, C. A., & Dill, K. E. (2000). Video games and aggressive thoughts, feelings, and behavior in the laboratory and in life. Journal of Personality and Social Psychology, 78(4), 772-790.)

۲. تقلید از خشونت کارتونی(جرایم تقلیدی)

برخی افراد، به‌ویژه کودکان یا کسانی که از قبل تمایلات پرخاشگرانه دارند، ممکن است سعی کنند اقدامات خشونت‌آمیز نمایش داده شده در انیمیشن‌ها را تقلید کنند.

مدل عمومی پرخاشگری (GAM) (Anderson & Bushman, 2002) توضیح می‌دهد که قرار گرفتن مکرر در معرض محتوای خشونت‌آمیز، الگوهای پرخاشگرانه را در حافظه تقویت می‌کند و باعث می‌شود افراد بیشتر مستعد رفتارهای خشونت‌آمیز در دنیای واقعی شوند. (Anderson, C. A., & Bushman, B. J. (2002). The effects of media violence on society. Science, 295(5564), 2377-2379.)

۳. تقویت ویژگی‌های سادیستی یا روان‌پریشانه

افرادی که دارای تمایلات روان‌پریشانه هستند، ممکن است از مشاهده رنج دیگران بدون احساس ناراحتی لذت ببرند. تحقیقات Buckels et al. (2013) نشان می‌دهد که افراد سادیستیک از تماشای رسانه‌های خشونت‌آمیز لذت می‌برند، که این امر می‌تواند رفتارهای ضداجتماعی را تقویت کند. (Buckels, E. E., Jones, D. N., & Paulhus, D. L. (2013). Behavioral confirmation of everyday sadism. Psychological Science, 24(11), 2201-2209.)

سخن نهایی

در پایان باید گفت در حالی که Happy Tree Friends به‌عنوان یک طنز سیاه ساخته شده است، تحقیقات روان‌شناختی نشان می‌دهند که خشونت شدید در رسانه‌ها می‌تواند منجر به بی‌حسی عاطفی، افزایش پرخاشگری، کاهش همدلی و عادی‌سازی خشونت شود. اگرچه این نوع رسانه‌ها مستقیماً عامل جرم نیستند، اما می‌توانند عواملی را که خطر رفتارهای خشونت‌آمیز را افزایش می‌دهند، تقویت کنند، به‌ویژه در میان افراد آسیب‌پذیر. با این حساب باید گفت متأسفانه تمدن بشری به این سمت رفته است که چه در غرب عالم و چه در شرق عالم و در میان انیمه‌ها، آثاری چنین زباله تولید می‌شود که در نهایت چیزی جز روانپریشی و افزایش بیماران روانی همچون سازندگان آن ندارد.