دشمن‌شناسی؛ رسالت تردیدناپذیر حوزه و روحانیت

نویسنده: سیدمحمدمهدی موسوی

یکی از مسائل بسیار مهمی که متأسفانه گاهی خواسته یا ناخواسته در کشور مورد غفلت یا کم‌توجهی قرار می‌گیرد، بحث دشمن‌شناسی است. این در حالی است که با نگاهی به کلام راهگشای رهبر معظم انقلاب و اندکی تعمق در منظومه فکری ایشان، دشمن‌شناسی وظیفه‌ای مستمر به شمار می‌رود که به‌خصوص نخبگان و خواص جامعه اعم از حوزوی و دانشگاهی باید آن را به‌طور جدی مورد توجه قرار دهند.

مقام معظم رهبری پنجم آذرماه سال ۷۶ در اجتماع بزرگ بسیجیان با اشاره به همین نکته بیان کردند: «ملت ایران به همان نسبت که دشمن، روش‌های خود را در توطئه علیه ایران اسلامی پیچیده‌تر می‌کند، باید بر هوشیاری و آگاهی خود بیفزایند و با آمادگی معنوی، فکری، سیاسی و حفظ وحدت و اتصال و ارتباط با یکدیگر، چهره دشمن را در هر لباسی که هست، شناسایی کند.»

نکته‌ای که حضرت آقا در این فراز مورد تأکید قرار می‌دهند، لزوم حفظ آمادگی معنوی، فکری و سیاسی و در عین حال حفظ وحدت و انسجام ملی در برابر دشمن و توطئه‌ها و ترفندهای آن است؛ مسئله‌ای که به نظر می‌رسد بخش مهمی از الزامات تحقق آن متوجه حوزه‌های علمیه و نهاد روحانیت است، چراکه متولی هدایت فکری، فرهنگی و حتی سیاسی جامعه با در نظر گرفتن اصل توجه به گوهر معنویتِ اصیل، روحانیون و حوزویان هستند.

متأسفانه گاهی اوقات نه صرفاً از سوی برخی اساتید به‌ظاهر روشنفکر دانشگاهی بلکه از زبان برخی استادان حوزوی، حرف‌هایی شنیده می‌شوند مبنی بر این‌که انقلابی‌ها دچار توهم توطئه شده‌اند و حال آن‌که سکان‎دار خردمند انقلاب اسلامی ضمن ردّ نظریه توهم توطئه تأکید می‌کنند: «اگر فرض کنیم که دشمن بر سر هر راهی وجود دارد، خردمندانه نیست که انسان دشمن را نبیند، وجود او را عدم فرض کند، چطور علیه ما توطئه نیست؟ بعضی گفتند شما توهم توطئه می‌کنید! توطئه‌ای وجود ندارد! من در پاسخ، نشانه‌های توطئه و نشانه‌های خصومت را از اول انقلاب تا امروز در یک فهرست طولانی معرفی می‌کنم، و نشان می‌دهم چطور علیه ما توطئه نیست؟ در اول پیروزی انقلاب آشکارا با انقلاب مخالفت شد، و این سلسله تا امروز ادامه دارد، و ما امروز به معنی حقیقی کلمه در دنیا دشمن داریم.» (پنجم مردادماه سال ۷۹ در دیدار با جمعی از جوانان استان اردبیل)

ایشان آذرماه سال ۷۸ در خطبه‌های نماز جمعه تهران در همین رابطه ابراز داشتند: «بعضی‌ها می‌گویند ما توهم می‌کنیم که علیه ما توطئه است و دشمنی وجود دارد. خیلی خوب، حالا کسانی که دلشان می‌خواهد چشم خودشان را روی هم بگذارند و بگویند (ان شاءالله گربه است)، اما واقعیت که عوض نمی‌شود، وجود دشمن با به خواب رفتن من و شما که از بین نمی‌رود… با ندانستن ما، یا خود را به ندانستن زدن، دشمن از دشمنی خود دست برنمی‌دارد، افرادی مایلند اثبات کنند که نخیر، ملت ایران هیچ دشمنی ندارد، کنار خانه خودتان بنشینید و به کار خودتان سرگرم باشید، خاطرتان هم جمع باشد که همه جا امن است و امان، نه! این حرف‌ها واقعیت ندارد.»

این‌که به تعبیر ایشان، دشمن دست از دشمنی خود برنمی‌دارد، یک امر بدیهی در دنیای امروز سیاست و اداره جهان است، اما با این حال اقناع مردم و نسل جوان از این حیث که غفلت و کوتاهی ما باعث هوشیاری و گستاخی بیش از پیش دشمن می‌شود، وظیفه روحانیت دلسوز و انقلابی است که در سایه مهارت تبلیغی و بهره‌گیری حداکثری از ابزارهای رسانه‌ای موجود بتواند در این رابطه گام بردارد.

به‌خصوص با عنایت به این‌که از جمله مهم‌ترین اهداف دشمن در راستای براندازی نظام و انقلاب اسلامی، تلاش در جهت تضعیف باورهای دینی و انقلابی افراد جامعه ماست، تأکید بر دشمن‌شناسی به‌عنوان رسالت همیشگی و تردیدناپذیرِ حوزه و روحانیت اهمیت مضاعفی پیدا می‌کند.

به تعبیر رهبر فرزانه و حکیم انقلاب، «تلاش دشمن این است که مردم را از نظام اسلامی دلسرد و پایه‌های ایمان و عقیده و عمل دینی را در مردم سست کند.» (بیانات در تاریخ بیستم خردادماه سال ۸۰)

از دیگر اهداف دشمن در جنگ فکری و روانی علیه ملت ایران، القای ناکارآمدی دین و نظام دینی است که البته هدف غایی در این زمینه خدشه بر هویت دینی و انقلابی نظام سیاسی حاکم بر سرزمین عزیز ماست. طرح شبهاتی در رابطه با محدودیت قلمرو احکام دینی و نفی جاودانگی احکام اسلامی و پمپاژ این قبیل شایعات به شکل‌های مختلف و متنوع، تلاش در همین راستا است و این‌که القا کنند اسلامِ هزار و چهارصد سال پیش در مورد مفاهیم اجتماعی امروز نظر خاصی ندارد و چنانچه مطلبی هم داشته باشد، به‌جهت آن‌که قرائت‌ها از آن متفاوت است عملاً در تعارضِ با یکدیگر، همه آن‌ها ساقط می‌شوند.

از سوی دیگر در سال‌های گذشته از سوی برخی روشنفکران و حتی طیف عمامه‌به‌سرهای آن‌ها این شبهه مطرح شده که فقه قابلیت اجرا در همه زمان‌ها را ندارد و حکومت دینی به معنی اجرای احکام شریعت نیست و حال آن‌که بیان صریح رهبر معظم انقلاب مشخص می‌کند که این قبیل شبهات و هجمه‌ها، چه محور کلیدی را نشانه رفته است: «استکبار در سی سال اخیر همه امکانات سیاسی، اقتصادی و نظامی خود را برای نابود کردن انقلاب اسلامی به کار گرفته است، اما به این نتیجه رسیده که حمایت بی‌دریغ ملت و اتکای نظام اسلامی به ایمان عمیق مردم، از بین بردن جمهوری اسلامی را ناممکن کرده است و به همین علت با همه توان، خنثی کردن وجهه ضداستکباری و کاهش محتوای دینی و روح انقلابی نظام را دنبال می‌کند که این واقعیت هوشیاری کامل ملت و مسئولان را می‌طلبد.» (بیانات معظم‌له در دیدار جمعی از مردم استان آذربایجان شرقی، ۲۸ بهمن ماه سال ۱۳۸۷)

آن‌چه از روحانیت دغدغه‌مند و انقلابی و حوزه‌های علمیه انتظار می‌رود این است که به تأسیس از روش و سیره بزرگانی همچون شهید مطهری، شهید بهشتی و در دوران اخیر مرحوم علامه مصباح، در لبیک به فرمایشات امام خامنه‌ای، ضمن حفظ و تقویت هوشیاری و بصیرت خویش، درک عمیقی از موقعیت امروز کشور در گستره نظام بین‌الملل داشته و در پرتو شجاعت انقلابی به حفظ و تقویت ایمان مردم و امید آن‌ها به آینده کمک کند.

البته بی‌انصافی است اگر بگوییم که حوزه و روحانیت در این زمینه کاری نکرده، اما به هر حال باید توجه داشت که شدت هجمه و کار شبانه‌روزی دشمن در این رابطه چنان است که می‌طلبد حوزویان با رویکردی نوین و عزم و اراده‌ای مضاعف وارد این کارزار حساس و نفسگیر شوند، چه آن‌که به تعبیر مقام معظم رهبری، امروز جهاد امیدآفرینی، مهم‌ترین جهاد عصر ما به شمار می‌رود.